သံအမတ္ႀကီးေျဖၾကားတဲ့ အေမရိကန္-ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး
29.07.2012
ဒီတပတ္ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီေရးရာ ေဆြးေႏြးခန္းမွာ ဦးသန္းလြင္ထြန္းက
ဝါရွင္တန္ၿမိဳ ႔ေတာ္ကို ေခတၱျပန္လည္ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ
အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး Derek Mitchell ကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု - ျမန္မာျပည္
ဆက္ဆံေရး နဲ႔ ျမန္မာျပည္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဆိုင္ရာမ်ားကို
ေဆြးေႏြးသံုးသပ္တင္ျပထားပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ မဂၤလာပါ။
Derek Mitchell ။ ။ မဂၤလာပါ။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အႏွစ္ (၂၀) အတြင္း အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ခံရတယ္ဆိုတာ ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ တိုးတက္ဆက္ဆံလာတဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒအရဆုိရင္ ထူးျခားတဲ့ တိုးတက္မႈျဖစ္စဥ္တရပ္လို႔ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။ ဒီ ခန္႔အပ္မႈနဲ႔ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အေမရိကန္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ပိတ္စို႔မႈေတြကို ဆိုင္းငံ့ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ မူဝါဒအေျခအေနအေၾကာင္းကို ပထမဦးဆံုး ရွင္းျပပါလား။
Derek Mitchell ။ ။ ဒါက တျဖည္းျဖည္းျခင္း တိုးတက္လာတဲ့ျဖစ္စဥ္လို႔ပဲ ေျပာရပါလိမ့္မယ္။ ၂၀၀၉ ခုနွစ္ ဒီလို ဆက္ဆံေရးမူဝါဒအသစ္ကို စတင္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ေတြ႔ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနေတြေပၚမွာ မူတည္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ဖက္ကလည္း လက္ေတြ႔တဆင့္ခ်င္း တံု႔ျပန္တိုးျမွင့္လုပ္ေဆာင္သြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေဖာ္ျပထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
အခုဆိုရင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းေတြျဖစ္ေနတာကို ျမင္ေနရတယ္ဆိုေတာ့ ဒီအရွိန္အတိုင္း လုပ္သြားဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ကို သံအမတ္ႀကီး ခန္႔အပ္လိုက္တယ္ဆိုတာကလည္း ျပည္တြင္းေျပာင္းလဲမႈေတြကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံအဆင့္ျမွင့္ ဆက္ဆံလာတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာပါ။ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္မွာရွိတဲ့ သူေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးမွာ ဘယ္လိုဆက္ၿပီး လုပ္ေဆာင္သြားၾကမယ္ဆိုတာကို ဆက္ၿပီးေဆြးေႏြးေနၾကပါတယ္။ အဓိကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ အရွိန္မပ်က္ျဖစ္ေနေရးနဲ႔ ႏွစ္ဖက္ နားလည္းေရးေတြ ပိုၿပီးရလာဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္လႊာေပးအပ္ၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ သံအမတ္ႀကီးအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ပိတ္စို႔ဒဏ္ခတ္မႈကို ေနာက္ထပ္ (၃) ႏွစ္ သက္တမ္းတိုးခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ရဲ ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ သမၼတအမိန္႔အာဏာနဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ ဒီ ပိတ္စို႔မႈ၊ တားျမစ္မႈေတြကို ရုတ္သိမ္းပိုင္ခြင့္ဆိုင္ရာကို ရွင္းျပခဲ့တာ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အစိုးရၾကားမွာ သေဘာထားကြဲလြဲမႈကို ျပေနတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရမလား။ ထပ္ၿပီး ရွင္းျပပါ။
Derek Mitchell ။ ။ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အစိုးရၾကား လုပ္ရပ္ေတြက တခုနဲ႔တခု မကြဲလြဲပါဘူး။ ဆက္စပ္မႈရွိပါတယ္။ အရင္တုန္းက အေမရိကန္-ျမန္မာ မူဝါဒ ညွိႏႈိင္းခံအျဖစ္နဲ႔ဆိုရင္လည္း က်ေနာ္ ျမန္မာျပည္က ျပန္လာၿပီးတိုင္းမွာ သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႔ဝင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုၿပီး ညွိႏိႈင္းမႈေတြ လုပ္ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္အေနနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရ မူဝါဒကို ေထာက္ခံေၾကာင္းလည္း ေျပာၿပီးသာပါ။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ပိတ္စို႔အေရးယူမႈ ဥပေဒ ေနာက္ထပ္သက္တမ္း (၃) ႏွစ္ တိုးလိုက္ၿပီဆိုတာကလည္း က်ေနာ္တို႔ရဲ ႔ မူဝါဒနဲ႔ တထပ္တည္းပါ။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အေမရိကန္အေပၚ အေရးယူမႈေတြကို ဆိုင္းငံ့ၿပီး တဆင့္ဆီ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တဖတ္မွာလည္း လိုအပ္ရင္ျပန္ၿပီး အေရးယူႏိုင္ဖို႔ ဥပေဒတရပ္က အဆင္သင့္ရွိေနဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ ႔ လက္ေတြ႔ၾကတဲ့ ဆက္ဆံေရးမူဝါဒအတြက္ အမာခံခ်က္တခုလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံဖက္က နားလည္းဖို႔လည္း အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ အခုဆိုရင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို တစိုက္မတ္မတ္ လုပ္ပါမယ္။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈနဲ႔ တာဝန္ခံမႈေတြ ရွိလာေစရပါမယ္လို႔ ေျပာေနတဲ့ ဦးသိန္းစိန္ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ႔လည္း ျမန္မာျပည္မွာရွိေနပါၿပီ။ တက္တက္ၾကြၾကြ လႈပ္ရွားေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္လည္းရွိလာတဲ့အျပင္ကို အဓိက အတိုက္အခံျဖစ္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ဝင္ေတြပါ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒါေတြကိုၾကည့္ၿပီး တခ်ဳိ ႔က ျမန္မာႏိုင္ငံက ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာ အခုေခတ္ကာလမွာ တျခား ႏိုင္ငံေတြမွာ ျမင္ေနရတာေတြနဲ႔ဆရင္ အေကာင္းဆံုးနမူနာတခုလို႔ေတာင္ ေျပာေနၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ ႔က အဲဒီလိုေျပာဖို႔ ေစာေနေသးတယ္။ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥ၊ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ လူမ်ဳိးဘာသာ ႏိွပ္ကြပ္မႈေတြကိစၥ၊ အစိုးရအဖြဲ႔အတြင္း အာဂတိလိုက္စားမႈ ပေပ်ာက္ေရးကိစၥ စတဲ့ လက္ေတြ႔ျမင္ရမယ့္ အေျခအေနေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနေသးတယ္။ ဒီလို ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ေျမာက္ေနတာေတြဟာ သိပ္ေစာလြန္းေသးတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ သံအမတ္ႀကီးရဲ ႔ အျမင္ကို သိပါရေစ။
Derek Mitchell ။ ။ ႏွစ္ဖက္စလံုးကေျပာတာေတြ မွန္တယ္လို႔ပဲ ယူဆပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ ျမင္ေနရတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးအပိုင္းက လႈပ္ရွားတက္ႂကြလာမႈေတြ။ ဒါေတြဟာ အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္တဲ့ အေျခအေနေတြပါ။ ေဒသတြင္းနဲ႔ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေရးမွာ ဇာတ္လမ္းေကာင္းတပုဒ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ေရွ ႔ဆက္ၿပီး ရင္ဆိုင္ရမယ့္ ျပႆနာေတြက အမ်ားႀကီးရွိေနေသးတာမို႔ ဒါေတြကိုပဲ ၾကည့္ၿပီး အားလံုးေကာင္းသြားပါၿပီ။ ေကာင္းေနပါၿပီလုိ႔ ေျပာရင္ေတာ့ ေစာလြန္းေသးတယ္လို႔ ဆိုရပါမယ္။ အဓိကေတာ့ ေရွ ႔ကိုတဆင့္ခ်င္းဆီ တက္လွမ္းသြားဖို႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ တာဝန္ခံမႈ စတာေတြအျပင္ ျပည္တြင္းျပည္ပ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္မႈေတြနဲ႔ ရည္မွန္းထားတဲ့ အေျခအေနကိုေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖို႔ပါ။ ဖန္ခြက္တခြက္ထဲမွာ ေရတဝက္ေတာင္ ရွိေနၿပီလို႔ ေျပာမလား။ ျပည့္ဖုိ႔တဝက္ လုိေနေသးတယ္လို႔ ေျပာမလား။ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးေတာ့ က်ေနာ္မေျပာလိုပါဘူး။ သံတမန္တေယာက္အေနနဲ႔ေတာ့ အျပဳသေဘာေဆာင္တာေတြကို ၾကည့္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ အျပဳသေဘာဖက္ကို တြန္းပို႔ေပးသြားႏိုင္ဖို႔ လုပ္ရမွာပါ။ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းရမယ့္ ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီးဆိုတာကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ မေမ့ပါဘူး။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဒါဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ထဲ တုိးတက္မႈေတြကို ဘယ္လိုစံႏႈန္းနဲ႔ တုိင္းတာမလဲခင္မ်ား။
Derek Mitchell ။ ။ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္ထဲမွာ ပါဝင္ေနတဲ့လူေတြအားလံုး ဆက္လက္တိုင္ပင္သြားၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြ ရွိလာေအာင္ အထူးသျဖင့္ မီဒီယာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုပိုင္ခြင့္ ရွိလာေအာင္ ဒါေတြကို အားေပးၿပီး ေလ့လာသြားရမွာပါ။ ဒါအျပင္ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး၊ ျပည္မနဲ႔ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြၾကား အားလံုးတန္တူပါဝင္ ညိႇႏိႈင္းႏိုင္မယ့္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္တရပ္ ေပၚထြန္းေဖာ္ထုတ္လာမႈ။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းနဲ႔ အပစ္ရပ္ေရးတင္မကဘဲ တကယ့္ ႏိုင္ငံေရးအရ ေရရွည္ေျပလည္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ေရး ညိႇႏိႈင္းဖို႔ စတာေတြဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ နဂိုက ျပည္တြင္းမွာ ေနထိုင္သူနဲ႔ တဖက္က ဝင္ေရာက္လာသူဆိုၿပီး အျမင္မၾကည္၊ မုန္းတီးမႈေတြ။ ဒါေတြဟာ ႏိုင္ငံရဲ ႔ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြပါ။ ဒါေတြကိုလည္း ၾကည့္ရပါလိမ့္မယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိေနမယ့္ သံအမတ္ႀကီးတဦးအေနနဲ႔ အခု ဒီကိစၥေတြမွာ အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးကိစၥ၊ ကခ်င္ျပည္ထဲက လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡ၊ ရခိုင္ျပည္ထဲက အေျခအေနေတြ စတာေတြမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ တိုက္ရိုက္။ ဒါမွမဟုတ္ တုိးျမႇင့္ၿပီး ပါဝင္ေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ျမင္ရဖို႔ရွိပါသလား။
Derek Mitchell ။ ။ ဒီ ေမးခြန္းအတြက္ အေျဖကေတာ့ အဆင့္အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိပါတယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ေတာ့ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အကူအညီေတြ ေပးဖို႔ပါ။ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ဒုကၡမ်ဳိးစံု ရင္ဆုိင္ေနၾကရတဲ့ အရပ္ဖက္ျပည္သူေတြကို ကူညီႏိုင္ေရး အေရးႀကီးပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နဲ႔ ရခိုင္ျပည္က အေျခအေနမ်ဳိးေတြဆိုရင္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ေတြ။ ေဒသခံ လူထုလူတန္းစားအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ လက္တြဲၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာ ဒီလို အခက္အခဲ ႀကံဳေတြ႔ေနသူေတြကို အကူအညီေပးခ်င္သလို၊ ကူညီႏိုင္တဲ့ အစြမ္းအစလည္း ရွိပါတယ္။ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးေပၚမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ တကယ္တမ္း သက္ဆိုင္သူေတြၾကား ညႇိႏႈိင္းၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ေက်ေက်လည္လည္ ရသြားေအာင္ ေဖးမကူညီေပးတဲ့ သေဘာမ်ဳိးပဲ တတ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဘာပဲေျပာေျပာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ အခုလို အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အခန္းက႑ကေန ပါဝင္ကူညီႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ဘက္ေပါင္းစံုနဲ႔ ျပည္သူေတြၾကား နားလည္းသေဘာေပါက္ၿပီး လက္ခံလာမယ့္ အေျခအေနကို ေရာက္လာမွာပါလို႔ ယူဆပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္ဖက္က ရိုဟင္ဂ်ာျပႆနာမွာ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ေဒသတြင္းက ဖိႏိွပ္ခံေနရတဲ့ လူမ်ဳိးစုေတြရဲ ႔ ျပႆနာကို စာနာေျဖရွင္းေပးပါလို႔ ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းေပးခဲ့ေပမယ့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရကေတာ့ ဒီကိစၥကို ျပည္တြင္းကို ခိုးဝင္လာသူေတြရဲ ႔ အေရးလိုပဲ သတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ ခိုးဝင္လာသူေတြကို ျပန္ၿပီးႏွင္ထုတ္မယ့္ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ပဲ ေျဖရွင္းမယ္လို႔ ေျပာေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါကို အေမရိကန္အေနနဲ႔ ျပန္ၿပီး အေၾကာင္းျပမလဲ။ ဒါဟာ သိပ္ၿပီးဆတ္ဆတ္ထိမခံတဲ့ အေရးမ်ားျဖစ္ေနမလား။
Derek Mitchell ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥက သိပ္ၿပီးသိမ္ေမႊ႔တဲ့ အတိမ္အေစာင္းမခံတဲ့ ျပႆနာတရပ္ပါ။ ျမန္မာအစိုးရတင္ မကပါဘူး။ ဒီကိစၥမွာ ျပည္သူလူထုၾကားထဲက အျမင္ေပါင္းစံုေတြလည္း ပါဝင္ေနပါတယ္။ ဒီကိစၥကို လူသားခ်င္းစာနာတဲ့အျမင္ကပဲၾကည့္ၿပီး စိုးရိမ္းေနတဲ့ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုလည္း ပါပါတယ္။ ဒီျပႆနာဟာ တခါတခါမွာ ဘာသာေရးအရ တဦးနဲ႔တဦး ရန္လိုမုန္းတီးမႈ အေနအထားအထိ ေရာက္လာတတ္တာမို႔၊ ဒီလို အေျခအေနမ်ဳိးကိုေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက လံုးဝဆန္႔က်င္ပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာျပည္တခုတည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကမာၻတဝွမ္း ဘယ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အေမရိကန္က ဆန္႔က်င္ရႈတ္ခ်သြားမွာပါ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အေျခအေနကို ေသခ်ာနားလည္းေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး ျပႆနာေတြကို တဖတ္နဲ႔တဖတ္ ညိႇႏိႈင္းၾကဖို႔ ကူညီေပးႏိုင္မယ့္ အခန္းက႑တရပ္ ရွိလာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေျပာခဲ့သလိုပါပဲ အေျခအေနက သိပ္ကို အတိမ္အေစာင္းမခံတဲ့ အေနအထားပါ။ အေျခခံအားျဖင့္ေတာ့ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အေထာက္အကူေတြ ရသင့္တဲ့ေနရာေတြကို ေရာက္သြားဖို႔ပါပဲ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ျပႆနာဟာ တကယ့္ကို ႀကီးထြားလာမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ နယ္နိမိတ္ေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ေဒသတြင္း ျပႆနာတခု ျဖစ္လာမယ့္ အေနအထားကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ စိုးရိမ္ပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ တကယ္တမ္းမွာေတာ့ ဒီျပႆနာဟာ ေဒသတြင္းမွာေတာင္ ရိုက္ခတ္လာပါၿပီ။ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တင္မကဘဲနဲ႔ အာဆီယံအဖြဲ႔ထဲက အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွား၊ ဘရူးႏိုင္း စတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာလည္း ဒီျပႆနာကို ဘာသာေရး ခြဲျခားႏိွပ္ခ်မႈအျဖစ္ ေထာက္ျပၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ေဝဖန္လာတာေတြကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ အေမရိကန္ နဲ႔ အာဆီယံ ဆက္ဆံေရးမွာ ျမန္မာေၾကာင့္ ထိခိုက္လာႏိုင္မယ့္ အေျခအေနထိေတာင္ ေရာက္လာႏိုင္သလား။
Derek Mitchell ။ ။ အာဆီယံ နဲ႔ အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးအထိ ျပႆနာျဖစ္လာမယ့္ပံု မရွိေသးဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ အာဆီယံအဖြဲ႔ႀကီးအတြင္းမွာ စည္းလံုးညီညႊတ္မႈ၊ အတူပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မႈေတြဆိုတာေတြကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ လိုလားပါတယ္။ ဒါေတြဟာ အေရွ ႔ေတာင္အာရွမွာ တည္ၿငိမ္မႈနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈအတြက္ အေရးပါပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ စိတ္ဝင္စားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ထဲက ဘာသာေရးပဋိပကၡနဲ႔ တျခား အၾကမ္းဖက္မႈေတြ နယ္စပ္ျဖတ္ၿပီး တျခားဖက္ကို ကူးစက္လာရင္ အေရွ ႔ဖက္တင္မက အေနာက္ဖက္က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြမွာပါ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိလာမွာပါ။ ဒါက စိုးရိမ္ရမယ့္ကိစၥပါ။ ဒါေပမဲ ဒီအေျခအေနထိေတာ့ မေရာက္ေသးပါဘူး။ အခု ျပႆနာေတြက အာဆီယံအတြင္း ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာၿပီလို႔ က်ေနာ္ မေျပာႏိုင္ေသးပါဘူး။ အႏၱရာယ္ရွိတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဒါဆိုရင္ အေမရိကန္-ျမန္မာ တျခားဆက္ဆံမႈက႑တခုအေၾကာင္း ေမးခ်င္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ လအနည္းငယ္တုန္းကပဲ အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးက အေမရိကန္ စစ္တပ္နဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ၾကား ပိုမိုပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြလုပ္မယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒုတိယ ကမာၻစစ္အတြင္းက ျမန္မာျပည္ စစ္မ်က္ႏွာျပင္မွာ ေသဆံုးခဲ့တဲ့ အေမရိကန္စစ္သား ရုပ္ႂကြင္းေတြျပန္ၿပီး ရွာေဖြရယူေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ပိုၿပီးပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မယ္ ေျပာတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါအျပင္ မၾကာခင္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ရွိတဲ့ ေဒသတြင္း မဟာမိတ္ေတြနဲ႔ အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႔ေတြၾကား Cobra Gold လို႔ေခၚတဲ့ ေရႊေျမြေဟာက္ ပူးတြဲစစ္ဆင္ေရး၊ စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈ႔မ်ဳိးေတြမွာ ျမန္မာျပည္ကို ပါဝင္လာခြင့္ ဒါေတြကို ေတြ႔ရဖို႔ ရွိပါသလား။
Derek Mitchell ။ ။ စစ္တပ္အခ်င္းခ်င္း ပိုၿပီးပူးေပါင္းဆက္ဆံလုပ္ေဆာင္ဖို႔ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ အေသးစိတ္ ေလ့လာေနပါတယ္။ အေမရိကန္စစ္သား ရုပ္ႂကြင္းေတြျပန္ၿပီး ရွာေဖြဖို႔ဆိုတာလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ခရီးေရာက္ေနပါၿပီ။ ေမလတုန္းကလည္း အေမရိကန္စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ ျမန္မာျပည္ကို သြားေရာက္လည္ပတ္ၿပီး တဖတ္နဲ႔တဖတ္ ပိုၿပီးနီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္ဆံနားလည္းႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းေနၾကပါတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ စိုးရိမ္မႈေတြ ရွိေနဆဲပါ။ ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ ႔ ေဘာင္အတြင္းမွာ ရွိေနရဲ ႔လား။ ျပည္သူ႔အစိုးရစနစ္နဲ႔အညီ က်င့္ႀကံလိုက္နာေနရဲ ႔လား။ ဒါအျပင္ ေရွ ႔တန္းေဒသ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္လို ေနရာမ်ဳိးေတြမွာ ဘယ္လို႔ လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္တာမ်ဳိးေတြ ရွိေနသလဲ စတာေတြကို ေလ့လာေနရပါတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြကို ဆက္ၿပီးက်ဴးလြန္ေနအုံးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ဖက္ပူးေပါင္းဆက္ဆံမႈေတြ တိုးျမႇင့္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ျမန္မာစစ္တပ္ကို ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈေတြ လုပ္ေဆာင္သြားမႈဆိုတာဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္တခုလို႔ ေျပာလို႔ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ တဆင့္ၿပီးတဆင့္ လုပ္ေဆာင္သြားရမွာ ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၉၈၈ မတိုင္မီ ျမန္မာစစ္တပ္က အရာရွိေတြ အေမရိကန္စစ္တကၠသိုလ္ေတြ၊ ဌာနေတြကို ပညာသင္အျပန္အလွန္ေရာက္ၿပီး ႏွစ္ဖက္နားလည္းမႈေတြ တည္ေဆာက္ဖို႔ လူအမ်ားေလးစား ယံုၾကည္တဲ့၊ လူထုအေပၚ တာဝန္ခံတဲ့ သိကၡာရွိတဲ့ စစ္တပ္တခုျဖစ္လာေအာင္ ဘယ္လိုရပ္တည္မလဲ စတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကို ေလ့လာ စတာေတြကို လုပ္ႏိုင္မယ့္ေန႔ ေရာက္လာလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဝါရွင္တန္ၿမိဳ ႔ေတာ္ကို ေခတၱျပန္လည္ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး Derek Mitchell ကို ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ မဂၤလာပါ။
Derek Mitchell ။ ။ မဂၤလာပါ။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို အႏွစ္ (၂၀) အတြင္း အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ခံရတယ္ဆိုတာ ျမန္မာ့အေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ တိုးတက္ဆက္ဆံလာတဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒအရဆုိရင္ ထူးျခားတဲ့ တိုးတက္မႈျဖစ္စဥ္တရပ္လို႔ ဆိုရပါလိမ့္မယ္။ ဒီ ခန္႔အပ္မႈနဲ႔ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ အေမရိကန္အစိုးရက ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ စီးပြားေရးဒဏ္ခတ္ပိတ္စို႔မႈေတြကို ဆိုင္းငံ့ေပးခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ မူဝါဒအေျခအေနအေၾကာင္းကို ပထမဦးဆံုး ရွင္းျပပါလား။
Derek Mitchell ။ ။ ဒါက တျဖည္းျဖည္းျခင္း တိုးတက္လာတဲ့ျဖစ္စဥ္လို႔ပဲ ေျပာရပါလိမ့္မယ္။ ၂၀၀၉ ခုနွစ္ ဒီလို ဆက္ဆံေရးမူဝါဒအသစ္ကို စတင္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္ကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ေတြ႔ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အေျခအေနေတြေပၚမွာ မူတည္ၿပီး က်ေနာ္တို႔ဖက္ကလည္း လက္ေတြ႔တဆင့္ခ်င္း တံု႔ျပန္တိုးျမွင့္လုပ္ေဆာင္သြားမွာျဖစ္တယ္လို႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေဖာ္ျပထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။
အခုဆိုရင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းေတြျဖစ္ေနတာကို ျမင္ေနရတယ္ဆိုေတာ့ ဒီအရွိန္အတိုင္း လုပ္သြားဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္ကို သံအမတ္ႀကီး ခန္႔အပ္လိုက္တယ္ဆိုတာကလည္း ျပည္တြင္းေျပာင္းလဲမႈေတြကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီး ႏွစ္ႏိုင္ငံအဆင့္ျမွင့္ ဆက္ဆံလာတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာပါ။ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္မွာရွိတဲ့ သူေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ဆက္ဆံေရးမွာ ဘယ္လိုဆက္ၿပီး လုပ္ေဆာင္သြားၾကမယ္ဆိုတာကို ဆက္ၿပီးေဆြးေႏြးေနၾကပါတယ္။ အဓိကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ အရွိန္မပ်က္ျဖစ္ေနေရးနဲ႔ ႏွစ္ဖက္ နားလည္းေရးေတြ ပိုၿပီးရလာဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္လႊာေပးအပ္ၿပီး မၾကာခင္မွာပဲ ရန္ကုန္ၿမိဳ ႔မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ သံအမတ္ႀကီးအေနနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ပိတ္စို႔ဒဏ္ခတ္မႈကို ေနာက္ထပ္ (၃) ႏွစ္ သက္တမ္းတိုးခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ရဲ ႔ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္အစိုးရရဲ ႔ သမၼတအမိန္႔အာဏာနဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ ဒီ ပိတ္စို႔မႈ၊ တားျမစ္မႈေတြကို ရုတ္သိမ္းပိုင္ခြင့္ဆိုင္ရာကို ရွင္းျပခဲ့တာ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာ အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အစိုးရၾကားမွာ သေဘာထားကြဲလြဲမႈကို ျပေနတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရမလား။ ထပ္ၿပီး ရွင္းျပပါ။
Derek Mitchell ။ ။ လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အစိုးရၾကား လုပ္ရပ္ေတြက တခုနဲ႔တခု မကြဲလြဲပါဘူး။ ဆက္စပ္မႈရွိပါတယ္။ အရင္တုန္းက အေမရိကန္-ျမန္မာ မူဝါဒ ညွိႏႈိင္းခံအျဖစ္နဲ႔ဆိုရင္လည္း က်ေနာ္ ျမန္မာျပည္က ျပန္လာၿပီးတိုင္းမွာ သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႔ဝင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုၿပီး ညွိႏိႈင္းမႈေတြ လုပ္ပါတယ္။ လႊတ္ေတာ္အေနနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရ မူဝါဒကို ေထာက္ခံေၾကာင္းလည္း ေျပာၿပီးသာပါ။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ပိတ္စို႔အေရးယူမႈ ဥပေဒ ေနာက္ထပ္သက္တမ္း (၃) ႏွစ္ တိုးလိုက္ၿပီဆိုတာကလည္း က်ေနာ္တို႔ရဲ ႔ မူဝါဒနဲ႔ တထပ္တည္းပါ။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အေမရိကန္အေပၚ အေရးယူမႈေတြကို ဆိုင္းငံ့ၿပီး တဆင့္ဆီ ေစာင့္ၾကည့္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တဖတ္မွာလည္း လိုအပ္ရင္ျပန္ၿပီး အေရးယူႏိုင္ဖို႔ ဥပေဒတရပ္က အဆင္သင့္ရွိေနဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ ႔ လက္ေတြ႔ၾကတဲ့ ဆက္ဆံေရးမူဝါဒအတြက္ အမာခံခ်က္တခုလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံဖက္က နားလည္းဖို႔လည္း အလြန္အေရးႀကီးပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ အသြင္ကူးေျပာင္းကာလကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ အခုဆိုရင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို တစိုက္မတ္မတ္ လုပ္ပါမယ္။ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈနဲ႔ တာဝန္ခံမႈေတြ ရွိလာေစရပါမယ္လို႔ ေျပာေနတဲ့ ဦးသိန္းစိန္ ေခါင္းေဆာင္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ႔လည္း ျမန္မာျပည္မွာရွိေနပါၿပီ။ တက္တက္ၾကြၾကြ လႈပ္ရွားေနတဲ့ လႊတ္ေတာ္လည္းရွိလာတဲ့အျပင္ကို အဓိက အတိုက္အခံျဖစ္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ အမ်ဳိးသားဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ဝင္ေတြပါ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒါေတြကိုၾကည့္ၿပီး တခ်ဳိ ႔က ျမန္မာႏိုင္ငံက ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာ အခုေခတ္ကာလမွာ တျခား ႏိုင္ငံေတြမွာ ျမင္ေနရတာေတြနဲ႔ဆရင္ အေကာင္းဆံုးနမူနာတခုလို႔ေတာင္ ေျပာေနၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ ႔က အဲဒီလိုေျပာဖို႔ ေစာေနေသးတယ္။ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကိစၥ၊ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ လူမ်ဳိးဘာသာ ႏိွပ္ကြပ္မႈေတြကိစၥ၊ အစိုးရအဖြဲ႔အတြင္း အာဂတိလိုက္စားမႈ ပေပ်ာက္ေရးကိစၥ စတဲ့ လက္ေတြ႔ျမင္ရမယ့္ အေျခအေနေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနေသးတယ္။ ဒီလို ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ေျမာက္ေနတာေတြဟာ သိပ္ေစာလြန္းေသးတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ သံအမတ္ႀကီးရဲ ႔ အျမင္ကို သိပါရေစ။
Derek Mitchell ။ ။ ႏွစ္ဖက္စလံုးကေျပာတာေတြ မွန္တယ္လို႔ပဲ ယူဆပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ ျမင္ေနရတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးအပိုင္းက လႈပ္ရွားတက္ႂကြလာမႈေတြ။ ဒါေတြဟာ အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္တဲ့ အေျခအေနေတြပါ။ ေဒသတြင္းနဲ႔ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေရးမွာ ဇာတ္လမ္းေကာင္းတပုဒ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ေရွ ႔ဆက္ၿပီး ရင္ဆိုင္ရမယ့္ ျပႆနာေတြက အမ်ားႀကီးရွိေနေသးတာမို႔ ဒါေတြကိုပဲ ၾကည့္ၿပီး အားလံုးေကာင္းသြားပါၿပီ။ ေကာင္းေနပါၿပီလုိ႔ ေျပာရင္ေတာ့ ေစာလြန္းေသးတယ္လို႔ ဆိုရပါမယ္။ အဓိကေတာ့ ေရွ ႔ကိုတဆင့္ခ်င္းဆီ တက္လွမ္းသြားဖို႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ၊ တာဝန္ခံမႈ စတာေတြအျပင္ ျပည္တြင္းျပည္ပ လက္တြဲလုပ္ေဆာင္မႈေတြနဲ႔ ရည္မွန္းထားတဲ့ အေျခအေနကိုေရာက္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကဖို႔ပါ။ ဖန္ခြက္တခြက္ထဲမွာ ေရတဝက္ေတာင္ ရွိေနၿပီလို႔ ေျပာမလား။ ျပည့္ဖုိ႔တဝက္ လုိေနေသးတယ္လို႔ ေျပာမလား။ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးေတာ့ က်ေနာ္မေျပာလိုပါဘူး။ သံတမန္တေယာက္အေနနဲ႔ေတာ့ အျပဳသေဘာေဆာင္တာေတြကို ၾကည့္ႏိုင္ဖို႔နဲ႔ အျပဳသေဘာဖက္ကို တြန္းပို႔ေပးသြားႏိုင္ဖို႔ လုပ္ရမွာပါ။ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းရမယ့္ ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီးဆိုတာကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ မေမ့ပါဘူး။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဒါဆိုရင္ ျမန္မာျပည္ထဲ တုိးတက္မႈေတြကို ဘယ္လိုစံႏႈန္းနဲ႔ တုိင္းတာမလဲခင္မ်ား။
Derek Mitchell ။ ။ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္ထဲမွာ ပါဝင္ေနတဲ့လူေတြအားလံုး ဆက္လက္တိုင္ပင္သြားၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈေတြ ရွိလာေအာင္ အထူးသျဖင့္ မီဒီယာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုပိုင္ခြင့္ ရွိလာေအာင္ ဒါေတြကို အားေပးၿပီး ေလ့လာသြားရမွာပါ။ ဒါအျပင္ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရး လုပ္ငန္းစဥ္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး၊ ျပည္မနဲ႔ တုိင္းရင္းသားေဒသေတြၾကား အားလံုးတန္တူပါဝင္ ညိႇႏိႈင္းႏိုင္မယ့္ ႏိုင္ငံေရးစနစ္တရပ္ ေပၚထြန္းေဖာ္ထုတ္လာမႈ။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းနဲ႔ အပစ္ရပ္ေရးတင္မကဘဲ တကယ့္ ႏိုင္ငံေရးအရ ေရရွည္ေျပလည္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ေရး ညိႇႏိႈင္းဖို႔ စတာေတြဟာ အေရးႀကီးပါတယ္။ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ပဋိပကၡေတြ၊ အၾကမ္းဖက္မႈနဲ႔ နဂိုက ျပည္တြင္းမွာ ေနထိုင္သူနဲ႔ တဖက္က ဝင္ေရာက္လာသူဆိုၿပီး အျမင္မၾကည္၊ မုန္းတီးမႈေတြ။ ဒါေတြဟာ ႏိုင္ငံရဲ ႔ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈအတြက္ ၿခိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြပါ။ ဒါေတြကိုလည္း ၾကည့္ရပါလိမ့္မယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိေနမယ့္ သံအမတ္ႀကီးတဦးအေနနဲ႔ အခု ဒီကိစၥေတြမွာ အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးကိစၥ၊ ကခ်င္ျပည္ထဲက လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡ၊ ရခိုင္ျပည္ထဲက အေျခအေနေတြ စတာေတြမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ ႔ တိုက္ရိုက္။ ဒါမွမဟုတ္ တုိးျမႇင့္ၿပီး ပါဝင္ေဆာင္ရြက္မႈေတြကို ျမင္ရဖို႔ရွိပါသလား။
Derek Mitchell ။ ။ ဒီ ေမးခြန္းအတြက္ အေျဖကေတာ့ အဆင့္အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိပါတယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ေတာ့ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အကူအညီေတြ ေပးဖို႔ပါ။ လက္နက္ကိုင္ ပဋိပကၡေတြေၾကာင့္ ဒုကၡမ်ဳိးစံု ရင္ဆုိင္ေနၾကရတဲ့ အရပ္ဖက္ျပည္သူေတြကို ကူညီႏိုင္ေရး အေရးႀကီးပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နဲ႔ ရခိုင္ျပည္က အေျခအေနမ်ဳိးေတြဆိုရင္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔ေတြ။ ေဒသခံ လူထုလူတန္းစားအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ လက္တြဲၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔မွာ ဒီလို အခက္အခဲ ႀကံဳေတြ႔ေနသူေတြကို အကူအညီေပးခ်င္သလို၊ ကူညီႏိုင္တဲ့ အစြမ္းအစလည္း ရွိပါတယ္။ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးေပၚမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ တကယ္တမ္း သက္ဆိုင္သူေတြၾကား ညႇိႏႈိင္းၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ေတြ ေက်ေက်လည္လည္ ရသြားေအာင္ ေဖးမကူညီေပးတဲ့ သေဘာမ်ဳိးပဲ တတ္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ဘာပဲေျပာေျပာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ အခုလို အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အခန္းက႑ကေန ပါဝင္ကူညီႏိုင္တယ္ဆိုတာကို ဘက္ေပါင္းစံုနဲ႔ ျပည္သူေတြၾကား နားလည္းသေဘာေပါက္ၿပီး လက္ခံလာမယ့္ အေျခအေနကို ေရာက္လာမွာပါလို႔ ယူဆပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ အထူးသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္ဖက္က ရိုဟင္ဂ်ာျပႆနာမွာ အေမရိကန္အစိုးရအေနနဲ႔ ေဒသတြင္းက ဖိႏိွပ္ခံေနရတဲ့ လူမ်ဳိးစုေတြရဲ ႔ ျပႆနာကို စာနာေျဖရွင္းေပးပါလို႔ ျမန္မာအစိုးရကို တိုက္တြန္းေပးခဲ့ေပမယ့္ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရကေတာ့ ဒီကိစၥကို ျပည္တြင္းကို ခိုးဝင္လာသူေတြရဲ ႔ အေရးလိုပဲ သတ္မွတ္ၿပီးေတာ့ ခိုးဝင္လာသူေတြကို ျပန္ၿပီးႏွင္ထုတ္မယ့္ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ပဲ ေျဖရွင္းမယ္လို႔ ေျပာေနတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါကို အေမရိကန္အေနနဲ႔ ျပန္ၿပီး အေၾကာင္းျပမလဲ။ ဒါဟာ သိပ္ၿပီးဆတ္ဆတ္ထိမခံတဲ့ အေရးမ်ားျဖစ္ေနမလား။
Derek Mitchell ။ ။ ဟုတ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥက သိပ္ၿပီးသိမ္ေမႊ႔တဲ့ အတိမ္အေစာင္းမခံတဲ့ ျပႆနာတရပ္ပါ။ ျမန္မာအစိုးရတင္ မကပါဘူး။ ဒီကိစၥမွာ ျပည္သူလူထုၾကားထဲက အျမင္ေပါင္းစံုေတြလည္း ပါဝင္ေနပါတယ္။ ဒီကိစၥကို လူသားခ်င္းစာနာတဲ့အျမင္ကပဲၾကည့္ၿပီး စိုးရိမ္းေနတဲ့ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းလည္း ရွိပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုလည္း ပါပါတယ္။ ဒီျပႆနာဟာ တခါတခါမွာ ဘာသာေရးအရ တဦးနဲ႔တဦး ရန္လိုမုန္းတီးမႈ အေနအထားအထိ ေရာက္လာတတ္တာမို႔၊ ဒီလို အေျခအေနမ်ဳိးကိုေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက လံုးဝဆန္႔က်င္ပါတယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာျပည္တခုတည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ကမာၻတဝွမ္း ဘယ္မွာပဲျဖစ္ျဖစ္ အေမရိကန္က ဆန္႔က်င္ရႈတ္ခ်သြားမွာပါ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ အေျခအေနကို ေသခ်ာနားလည္းေအာင္ ႀကိဳးစားၿပီး ျပႆနာေတြကို တဖတ္နဲ႔တဖတ္ ညိႇႏိႈင္းၾကဖို႔ ကူညီေပးႏိုင္မယ့္ အခန္းက႑တရပ္ ရွိလာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေျပာခဲ့သလိုပါပဲ အေျခအေနက သိပ္ကို အတိမ္အေစာင္းမခံတဲ့ အေနအထားပါ။ အေျခခံအားျဖင့္ေတာ့ လူသားခ်င္းစာနာတဲ့ အေထာက္အကူေတြ ရသင့္တဲ့ေနရာေတြကို ေရာက္သြားဖို႔ပါပဲ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ျပႆနာဟာ တကယ့္ကို ႀကီးထြားလာမယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ ႔ နယ္နိမိတ္ေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္ၿပီး ေဒသတြင္း ျပႆနာတခု ျဖစ္လာမယ့္ အေနအထားကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ စိုးရိမ္ပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ တကယ္တမ္းမွာေတာ့ ဒီျပႆနာဟာ ေဒသတြင္းမွာေတာင္ ရိုက္ခတ္လာပါၿပီ။ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တင္မကဘဲနဲ႔ အာဆီယံအဖြဲ႔ထဲက အင္ဒိုနီးရွား၊ မေလးရွား၊ ဘရူးႏိုင္း စတဲ့ႏိုင္ငံေတြမွာလည္း ဒီျပႆနာကို ဘာသာေရး ခြဲျခားႏိွပ္ခ်မႈအျဖစ္ ေထာက္ျပၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚ ေဝဖန္လာတာေတြကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါဟာ အေမရိကန္ နဲ႔ အာဆီယံ ဆက္ဆံေရးမွာ ျမန္မာေၾကာင့္ ထိခိုက္လာႏိုင္မယ့္ အေျခအေနထိေတာင္ ေရာက္လာႏိုင္သလား။
Derek Mitchell ။ ။ အာဆီယံ နဲ႔ အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရးအထိ ျပႆနာျဖစ္လာမယ့္ပံု မရွိေသးဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ အာဆီယံအဖြဲ႔ႀကီးအတြင္းမွာ စည္းလံုးညီညႊတ္မႈ၊ အတူပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ႏိုင္မႈေတြဆိုတာေတြကိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ လိုလားပါတယ္။ ဒါေတြဟာ အေရွ ႔ေတာင္အာရွမွာ တည္ၿငိမ္မႈနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈအတြက္ အေရးပါပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ စိတ္ဝင္စားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ထဲက ဘာသာေရးပဋိပကၡနဲ႔ တျခား အၾကမ္းဖက္မႈေတြ နယ္စပ္ျဖတ္ၿပီး တျခားဖက္ကို ကူးစက္လာရင္ အေရွ ႔ဖက္တင္မက အေနာက္ဖက္က ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ ေတာင္အာရွႏိုင္ငံေတြမွာပါ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိလာမွာပါ။ ဒါက စိုးရိမ္ရမယ့္ကိစၥပါ။ ဒါေပမဲ ဒီအေျခအေနထိေတာ့ မေရာက္ေသးပါဘူး။ အခု ျပႆနာေတြက အာဆီယံအတြင္း ျပႆနာေတြ ျဖစ္လာၿပီလို႔ က်ေနာ္ မေျပာႏိုင္ေသးပါဘူး။ အႏၱရာယ္ရွိတာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဒါဆိုရင္ အေမရိကန္-ျမန္မာ တျခားဆက္ဆံမႈက႑တခုအေၾကာင္း ေမးခ်င္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ လအနည္းငယ္တုန္းကပဲ အေမရိကန္ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးက အေမရိကန္ စစ္တပ္နဲ႔ ျမန္မာစစ္တပ္ၾကား ပိုမိုပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြလုပ္မယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဒုတိယ ကမာၻစစ္အတြင္းက ျမန္မာျပည္ စစ္မ်က္ႏွာျပင္မွာ ေသဆံုးခဲ့တဲ့ အေမရိကန္စစ္သား ရုပ္ႂကြင္းေတြျပန္ၿပီး ရွာေဖြရယူေရးလုပ္ငန္းေတြမွာ ပိုၿပီးပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မယ္ ေျပာတာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါအျပင္ မၾကာခင္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ရွိတဲ့ ေဒသတြင္း မဟာမိတ္ေတြနဲ႔ အေမရိကန္တပ္ဖြဲ႔ေတြၾကား Cobra Gold လို႔ေခၚတဲ့ ေရႊေျမြေဟာက္ ပူးတြဲစစ္ဆင္ေရး၊ စစ္ေရးေလ့က်င့္မႈ႔မ်ဳိးေတြမွာ ျမန္မာျပည္ကို ပါဝင္လာခြင့္ ဒါေတြကို ေတြ႔ရဖို႔ ရွိပါသလား။
Derek Mitchell ။ ။ စစ္တပ္အခ်င္းခ်င္း ပိုၿပီးပူးေပါင္းဆက္ဆံလုပ္ေဆာင္ဖို႔ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔ အေသးစိတ္ ေလ့လာေနပါတယ္။ အေမရိကန္စစ္သား ရုပ္ႂကြင္းေတြျပန္ၿပီး ရွာေဖြဖို႔ဆိုတာလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး ခရီးေရာက္ေနပါၿပီ။ ေမလတုန္းကလည္း အေမရိကန္စစ္တပ္ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ ျမန္မာျပည္ကို သြားေရာက္လည္ပတ္ၿပီး တဖတ္နဲ႔တဖတ္ ပိုၿပီးနီးနီးကပ္ကပ္ ဆက္ဆံနားလည္းႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းေနၾကပါတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔ စိုးရိမ္မႈေတြ ရွိေနဆဲပါ။ ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ ႔ ေဘာင္အတြင္းမွာ ရွိေနရဲ ႔လား။ ျပည္သူ႔အစိုးရစနစ္နဲ႔အညီ က်င့္ႀကံလိုက္နာေနရဲ ႔လား။ ဒါအျပင္ ေရွ ႔တန္းေဒသ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္လို ေနရာမ်ဳိးေတြမွာ ဘယ္လို႔ လက္ေတြ႔လုပ္ေဆာင္တာမ်ဳိးေတြ ရွိေနသလဲ စတာေတြကို ေလ့လာေနရပါတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈေတြကို ဆက္ၿပီးက်ဴးလြန္ေနအုံးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ႏွစ္ဖက္ပူးေပါင္းဆက္ဆံမႈေတြ တိုးျမႇင့္ဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ျမန္မာစစ္တပ္ကို ထိေတြ႔ဆက္ဆံမႈေတြ လုပ္ေဆာင္သြားမႈဆိုတာဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအတြက္ အေရးႀကီးတဲ့အခ်က္တခုလို႔ ေျပာလို႔ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ တဆင့္ၿပီးတဆင့္ လုပ္ေဆာင္သြားရမွာ ျဖစ္ၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၉၈၈ မတိုင္မီ ျမန္မာစစ္တပ္က အရာရွိေတြ အေမရိကန္စစ္တကၠသိုလ္ေတြ၊ ဌာနေတြကို ပညာသင္အျပန္အလွန္ေရာက္ၿပီး ႏွစ္ဖက္နားလည္းမႈေတြ တည္ေဆာက္ဖို႔ လူအမ်ားေလးစား ယံုၾကည္တဲ့၊ လူထုအေပၚ တာဝန္ခံတဲ့ သိကၡာရွိတဲ့ စစ္တပ္တခုျဖစ္လာေအာင္ ဘယ္လိုရပ္တည္မလဲ စတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကို ေလ့လာ စတာေတြကို လုပ္ႏိုင္မယ့္ေန႔ ေရာက္လာလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဝါရွင္တန္ၿမိဳ ႔ေတာ္ကို ေခတၱျပန္လည္ ေရာက္ရွိေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး Derek Mitchell ကို ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment