ရွဥ့္လည္းေလွ်ာက္သာ ပ်ားလည္းစြဲသာ၊ မဂၤလာပါ - ေကာ္မရွင္
လက္ပံေတာင္း အစီရင္ခံစာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ စာေရး ဆရာ ဦးေက်ာ္၀င္းရဲ႕ သံုးသပ္ခ်က္ ေဆာင္းပါးတခုပါ။
ဂိမ္းသီအုိရီ
အမ်ားေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားေနၾကေသာ လက္ပံေတာင္းအေရး စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္၏ အျပီးသတ္ အစီရင္ ခံစာ၊ ယေန႔ပင္ထြက္ေပၚလာျပီျဖစ္ပါသည္။ ေကာ္မရွင္က ၎၏ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ တာ၀န္၊ အေျခခံမူမ်ားႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ပဏာမ နိဒါန္းပ်ဳိးျပသည္။ ျပီးမွ၊ ေကာ္မရွင္ေတြ႕ရွိခ်က္ မ်ားႏွင့္အတူ၊ ဘာသာရပ္ ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူပညာရွင္အသီးသီး၏ သံုးသပ္အဆိုျပဳခ်က္မ်ားကို၊ ဘက္စံုေထာင့္စံု စုစည္းတင္ျပ သည္။ ေနာက္ဆံုး၊ ေကာ္မရွင္၏ ျခံဳငံုသံုးသပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အၾကံျပဳခ်က္ မ်ားကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
အစီရင္ခံစာတစ္ခုလံုး၏ အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္ဖြယ္ရွိေသာ အၾကံျပဳခ်က္အပိုင္းတြင္ ေကာ္မရွင္က ေရြးခ်ယ္ စရာနည္းလမ္းသံုးသြယ္ကို ပထမခင္းျပသည္။ အဆိုပါနည္းလမ္းသံုးသြယ္ကို စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ရာတြင္၊ 'တစ္ခုလံုး စီးပြားေရးအတြက္ အက်ဳိးရွိမရွိ'၊ 'ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး' ႏွင့္ 'လူမႈေရးပတ္၀န္းက်င္ ထိန္း သိမ္းေရး' တို႔ကို၊ အားလံုးျခံဳငံုျပီး (Holistically) စဥ္းစားရန္ လိုအပ္ပါေၾကာင္း၊ အၾကံျပဳ သည္။ ေကာ္မရွင္ ခင္းျပလိုက္ေသာ ဆိုခဲ့ပါ နည္းလမ္းသံုးသြယ္မွာ …၊
(က) လက္ရွိအတိုင္းပင္၊ ေၾကးနီစီမံကိန္းကို ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ေစမည့္နည္းလမ္း …။ ဆိုရလွ်င္၊ လက္ရွိေၾကးနီစီမံကိန္းကို တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္ေနေသာ၊ ဦးပိုင္ႏွင့္ ၀မ္ေပါင္ကုမၸဏီမ်ားဘက္မွ ခံတြင္းအေတြ႕ဆံုးနည္းလမ္း၊ သို႔မဟုတ္၊ ၎တို႔၏ 'ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုး' (expected value) ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ သို႔ႏွင့္တိုင္၊ ဤနည္းလမ္းကို ေကာ္မရွင္က ေရြးခ်ယ္ရန္မသင့္ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳပါသည္။
(ခ) ေၾကးနီစီမံကိုန္းကို၊ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ခြင့္မျပဳဘဲ ရပ္ဆိုင္းေစမည့္နည္းလမ္း …။ ဆိုရလွ်င္၊ လက္ရွိစီမံကိန္းကို လံုး၀ရပ္ဆိုင္းပစ္ရန္၊ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ေတာင္းဆိုေနၾကသူမ်ား ဘ၀င္အက်ဆံုးျဖစ္ဖြယ္ ရွိသည့္ နည္းလမ္းျဖစ္ပါသည္။ သူတို႔ လိုလားေသာ 'ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုး' လည္းျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔တေစ ဤနည္းလမ္းကိုလည္း ေကာ္မရွင္က ေထာက္ခံခ်က္မေပးပါ။
(ဂ) ေၾကးနီစီမံကိန္းႏွင့္ ပတ္သတ္၍၊ ေလ့လာေတြ႕ရွိေသာ အားနည္းခ်က္မ်ားကို ျပဳျပင္ေစ ကာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အက်ဳိးစီးပြား၊ ေဒသခံလူထု၏ အက်ဳိးစီးပြား၊ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္အတြက္ အက်ဳိးစီးပြားတို႔ ကို၊ ျပည့္၀စြာရရွိရန္ အစီအမံမ်ား ခ်မွတ္ျပီး၊ စီမံကိန္းကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ေစမည့္ နည္းလမ္း …။
ဤနည္းလမ္းအေနႏွင့္၊ ႏွစ္ဘက္ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုးမ်ားကို အျပည့္အ၀ေပးႏိုင္လိမ့္မည္ေတာ့မဟုတ္။ သို႔တိုင္ေအာင္၊ ႏွစ္ဘက္လံုးအတြက္၊ လက္ရွိ လိပ္ခဲတည္းလည္း အေျခအေနထက္ ပိုေကာင္း (better off) လာႏိုင္စရာရွိပါသည္။ ေကာ္မရွင္က၊ ဤနည္းလမ္းကိုသာ ေထာက္ခံအၾကံျပဳလိုက္ပါသည္။ ဤနည္းလမ္းကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ (၆) ရပ္ကိုလည္း သံုးသပ္အၾကံဳျပဳပါသည္။ (စာရွည္မည္စိုး၍ အေသးစိတ္ မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။ ေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာကိုသာ ၾကည့္ပါရန္ …၊)
ေကာ္မရွင္၏ ဆိုခဲ့ပါ၊ အၾကံျပဳခ်က္သည္ပင္၊ "ရွဥ့္လည္းေလွ်ာက္သာ ပ်ားလည္းစြဲသာ" မည့္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္း ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု စာေရးသူ ယူဆပါသည္။ ဆရာၾကီးသၡင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၊ တစ္ေလွ်ာက္လံုး လိုုလားေတာင့္တခဲ့ေသာ "သူမနာ၊ ကိုယ္မနာ" သေဘာထားမ်ဳိးျဖစ္လိမ့္မည္ဟု သေဘာရပါသည္။ ဆရာၾကီး ဒဂုန္တာရာ မၾကာခဏ ဆိုသလို ေရးသားေျပာဆိုေနေသာ "မုန္းသူမရွိ၊ ခ်စ္သူသာရွိေစမည့္" သင့္ျမတ္ေရးလမ္းေၾကာင္းဟု နားလည္ရပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ကမာၻႏွင့္အ၀န္း ဒီမိုကရက္တစ္နည္းနာတစ္ရပ္အျဖစ္ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳေနၾကေသာ၊ ေခတ္သစ္ဂိမ္းသီအိုရီလာ ခ်ဥ္းကပ္အေျဖရွာနည္းအျဖစ္ ဆင္ျခင္မိပါသည္။
မဂၤလာပါ - ေကာ္မရွင္ ..။
စာေရးသူ၏ အေတြ႕အၾကံဳ
ဤေနရာတြင္ ေခတ္သစ္ဂိမ္းသီအုိရီ ႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ စာေရးသူ၏ နားလည္ခ်က္ကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပ ခြင့္ ျပဳေစလိုပါသည္။ (ဤအေၾကာင္း မၾကာခဏ ေရးခဲ့ျပီးျဖစ္၍ 'ျပန္လည္' ဆိုေသာ ေရွ႕ဆက္ခံ ထားျခင္းျဖစ္သည္။) ယခုလို …။
"အက်ဳိးစီးပြားခ်င္း မတူၾကသည့္ အင္အားစုမ်ားၾကားတြင္၊ မတူေသာ ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုးမ်ား သာဘာ၀ က်စြာရွိၾကမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔တေစ အဆိုပါ အင္အားစုမ်ားၾကား ညိွႏိႈင္းေဆြးေႏြးၾကေတာ့မည္ဆိုလွ်င္မူ၊ ဆိုခဲ့ပါ ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုးမ်ားကို၊ ႏွစ္ဘက္လံုးမွ အေသဆုပ္ကိုင္ထားသေရြ႕၊ ဘယ္ေတာ့မွ အေျဖရလိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ။
ႏွစ္ဘက္လံုးမွ ၎တို႔လက္ရွိ အေျခအေနထက္ပိုေကာင္း (better off) လွ်င္ပင္ ေက်နပ္ဖြယ္ရာအေျဖဟု သေဘာထားၾကဖို႔ လိုပါလိမ့္မည္။ ဤသေဘာထားႏွင့္ပင္ မိမိတို႔သက္ဆိုင္ရာ ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုးမ်ားကို 'အေပးအယူလုပ္ညွိႏႈိင္းၾကျပီး' (bargain) ႏွစ္ဘက္သေဘာတူညီႏိုင္မည့္ 'ၾကားအေျဖ' (compromise) ရွာရပါလိမ့္မည္။ ဤနည္းျဖင့္ better off ခ်င္း ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွ်ႏိုင္မည့္ အေျခအေနေရာက္လာမွသာ ႏွစ္ဘက္ လက္ခံႏိုင္မည့္ အေျဖေတြ႕ပါလိမ့္မည္။
ဤသို႔ေသာ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွ်အေျခအေနကို သီအိုရီေဖာ္ထုတ္သူပညာရွင္ အမည္အစြဲျပဳျပီး 'နက္(ခ်)မွ်ေျခ' (Nesh's Equilibrium) ဟုေခၚပါသည္ …" စသျဖင့္ …။
၀န္ခံရလွ်င္ "ဆန္႔က်င္ဘက္အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ ဖယ္ထုတ္ေရး" စဥ္းစားနည္းတစ္ခုတည္းႏွင့္သာ၊ တစ္ေလွ်ာက္လံုး အာရံုက်ယဥ္ပါးခဲ့ေသာ၊ စာေရးသူအေနႏွင့္ ဆိုခဲ့ပါဂိမ္းသီအုိရီကို ခ်က္ျခင္းျမိဳမက်ခဲ့ပါ။
ေနာက္ဆံုး၊ ႏိုင္ငံေရး၀ကၤပါေတာတြင္၊ နဖူးကြဲဒူးျပဲမ်ားစြာ ၾကံဳခဲ့ျပီးမွ 'ဂိမ္းသီအုိရီသည္သာ၊ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္း၏ တစ္ခုတည္းေသာ ထြက္ရပ္လမ္း' အျဖစ္ သေဘာယူလာႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ႏွင့္အမွ်၊ စာေရးျဖစ္ကတည္းက၊ 'ဂိမ္းသီအိုရီ' ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္သမွ်ကို၊ မၾကာခဏဆိုသလို မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ဤတြင္ စာဖတ္ပရိတ္သတ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား (အထူးသျဖင့္ လူငယ္စာဖတ္သူမ်ား) က၊ စိတ္၀င္တစား ရွိသည္ကို ေတြ႕ရေတာ့ အမွန္ပင္ အားတက္မိပါသည္။
သို႔ႏွင့္တိုင္ အဆိုပါ ဂိမ္းသီအိုရီကိုပင္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဆက္စပ္ျပေတာ့ ဘ၀င္မက်သံအခ်ဳိ႕ၾကား လာရပါသည္။
"သီအိုရီကိုေတာ့ လက္ခံပါတယ္ …၊ ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႕မျဖစ္ႏိုင္ …" စသျဖင့္။
ေနာက္ဆံုး၊ "၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ၊ ႏွစ္ဘက္လံုးအတြက္ better off ျဖစ္ႏိုင္တယ္" ဟုေရးလိုက္ရာ ေ၀ဖန္ရံုသာမကေတာ့ဘဲ၊ အစိုးရႏွင့္ ေပးစားခံရပါေလေတာ့သည္။
ဤသို႔ ဆဲၾကဆိုၾက အေရခြံခြါၾကသူမ်ားထဲတြင္ စာေရးသူ၏ လက္၀ဲမိတ္ေဆြမ်ားမွာ ေရွ႕ဆံုးက …။ သူတို႔တေတြ၏ ရဲရဲေတာက္ေလထုတြင္ ရိုးရိုးသားသား စာဖတ္သူအမ်ားပင္ စာေရးသူႏွင့္ အကြာအေ၀းတစ္ခုသို႔ ေရာက္ကုန္သည္။
ဤအေၾကာင္းေတြ ျပန္ေရးေနမိသည္မွာ ေဒါသေတြ၊ အာဃာတေတြေၾကာင့္ မဟုတ္ပါ။ မိတ္ေဆြမ်ား၏ 'ေအာက္လမ္းနည္းမ်ား' ကို စိတ္ပ်က္မိသည့္တိုင္၊ စာဖတ္သူအမ်ားစု ခံတြင္းမေတြ႕ႏိုင္မႈကို နားလည္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါသည္။
ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔၏ 'ႏိုင္ငံေရးဓေလ့' (political culture) ကို ဆင္ျခင္မိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာေတြ က 'မင္း' သို႔မဟုတ္ 'အစိုးရ' ဆိုလွ်င္ မယံုခ်င္၊ မယံုရဲ။ မုန္းသည္။ ေၾကာက္သည္။ 'ရန္သူမ်ဳိးငါးပါး' ထဲတြင္ 'မင္း' ကို ထည့္ထားသည္မွာ ရွားရွားပါးပါး ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ဟု ဆိုရမည္ထင္သည္။
အမွန္စင္စစ္၊ ဤသည္မွာလည္း သဘာ၀က်သည္သာျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးဓေလ့ကုိ အဓိကပံုသြင္းလိုက္ သည္မွာ သက္ဆိုင္ရာလူထု၏ ခါးသီးေသာ ႏိုင္ငံေရးအေတြ႕အၾကံဳမ်ား ျဖစ္ေလသည္ကိုး …။
သုိ႔ျဖစ္လင့္စကား၊ ဤဓေလ့မွာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေရးစနစ္ႏွင့္ အခါခပ္သိမ္း အဟပ္ညီခ်င္မွ ညီပါလိမ့္မည္။ အထူးသျဖင့္၊ အင္အားစုမ်ဳိးစံု ၀ိုင္း၀န္းတြန္းပါမွ ေရြ႕ႏိုင္စရာရွိေသာ လက္ရွိ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲႏွင့္ စေရြးမကိုက္လွဟု ထင္သည္။
အကယ္၍မ်ား၊ ဤအစြဲ ဤဓေလ့ကို မေက်ာ္ႏိုင္ခဲ့လွ်င္ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္ေသာ လမ္းေၾကာင္းမွန္ ျဖစ္ေစဦး၊ အညႊတ္အႏူးလက္ခံဖို႔ အခုအခံ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္သည္။
ဤသို႔ေတြးမိလိုက္ေတာ့ ေကာ္မရွင္အစီရင္ခံစာ၏ ေနာက္ဆက္တြဲ အလားအလာမ်ားအတြက္ အမွန္ပင္ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မိသည္။
လက္ရွိအစုိးရႏွင့္ ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌတို႔ကို ဦးတည္လာႏိုင္စရာရွိေသာ ႏိုင္ငံေရးတိုက္ကြက္မ်ားႏွင့္ ရိုးသားေသာလူထု၏ အကင္းမေသတတ္ေသးေသာ စိတ္းဒဏ္ရာဓေလ့မ်ား ဆံုမိလွ်င္ ဘာေတြျဖစ္ ဦးမည္နည္း …။
အဆိုပါ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကစိတ္ႏွင့္ပင္ ယခုစာစုကို ဆက္ပါမည္။
စိုးရိမ္စိတ္အခံျဖင့္
အၾကံျပဳ၊ ေမတၱာရပ္ခံ၊ ပန္ၾကားလိုသည္မ်ား
(က) အၾကံျပဳ
ပထမဆံုး အၾကံျပဳလိုသည္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရသုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုခဲ့ပါ၊ စံုးစမ္းစစ္ေဆးေရးအစီရင္ခံစာႏွင့္ အတူ၊ ၎ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္မည့္ ေကာ္မတီဖြဲ႕စည္းသည့္ သတင္းကိုလည္း ဖတ္ရသည္။
အဆိုပါ ေကာ္မတီကို အစိုးရတာ၀န္ရွိသူ အမ်ားစုျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသည္ကို သတိျပဳမိသည္။
ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္ေသာ ဖြဲ႕စည္းပံုဟု သေဘာရပါသည္။ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာပါ အၾကံျပဳခ်က္ မ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ဆိုလွ်င္ သက္ဆိုင္ရာ 'အက်ဳိးရွင္မ်ား' (stakeholders) ၏ သေဘာတူၾကည္ျဖဴမႈ ရဖို႔လိုလိမ့္မည္ဟု ေတြးမိေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
အဆိုပါ အက်ဳိးရွင္မ်ားအနက္ ၀မ္ေပါင္ႏွင့္ ဦးပိုင္ကုမၸဏီတို႔ႏွင့္ အဆင္ေျပေျပညွိႏႈိင္း အေကာင္ အထည္ေဖာ္ႏိုင္ ဖို႔ဆိုလွ်င္ လုပ္ပိုင္ခြင့္လည္းရွိ တာ၀န္လည္းခံႏိုင္ေသာ အစိုးရအရာရွိမ်ားမွာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါလိမ့္မည္။
သုိ႔တေစ ေနာက္ထပ္အေရးၾကီးေသာ အက်ဳိးရွင္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ေဒသခံမ်ား၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ရဖို႔ဆိုလွ်င္မူ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူသက္သက္ျဖင့္ အဆင္ေျပလြယ္ကူႏိုင္ပါ့မလား စိုးရိမ္မိသည္။
ကာလတာရွည္ေပ်ာက္ဆံုးေနခဲ့ေသာ ယံုၾကည္မႈေၾကာင့္ သံသယအစိုင္အခဲအခ်ဳိ႕ ရွိေကာင္းရွိႏိုင္သည္ဟု ထင္သည္။ သို႔အတြက္ ေဒသခံလူထု၏ နားလည္မႈရွိရွိ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ရယူရာတြင္ အခက္အခဲ အခ်ဳိ႕ရွိေလမည္လား စဥ္းစားမိသည္။
သက္ဆိုင္ရာေဒသခံမ်ားကို နားလည္သေဘာေပါက္လာေစရန္ ရွင္းျပ၊ ေျဖာင့္ဖ်ႏိုင္မည့္ သီလသိကၡာ
ၾသဇာတိကၠမၾကီးေသာ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား သို႔မဟုတ္ ျမိဳ႕မိျမိဳ႕ဖမ်ား ေကာ္မတီတြင္ပါလွ်င္ ပို၍ အဆင္ေျပလြယ္ကူေလမည္လား ေတြးမိသည္။
ေနာက္တစ္ခ်က္ ဥာဏ္မီသေလာက္ ေတြးမိသည္မွာ လက္ပံေတာင္းအေရးလို ျဖစ္တန္ရာ အက်ပ္အတည္း မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္လို႔ျဖစ္သည္။ သဘာ၀ေဘးအႏ ၱရယ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ လူမႈပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ လက္ရွိ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္ ျဖစ္လာႏိုင္ေသာ အက်ပ္အတည္းမ်ဳိး ေရွ႕တြင္ လည္း ၾကံဳရႏိုင္ဖြယ္ရွိေသးသည္ဟု ထင္ပါသည္။
ၾကံဳခဲ့ျပီးေသာ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္မ်ားမွ သင္ခန္းစာယူျပီး ေနာင္လာမည့္ ျပႆနာမ်ားကို ကာကြယ္ေရွာင္ရွားႏိုင္ ရန္ အတြက္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အကယ္၍ မလႊဲမေရွာင္သာ ရင္ဆိုင္ရလွ်င္လည္း လက္ဦးမႈ ရွိရွိ၊ ေအးေအးေညာင္းေညာင္း ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အစီအစဥ္ရွိရွိ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ ထား ဖို႔ လိုမည္လား စဥ္းစားမိသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ "အက်ပ္အတည္း စီမံခန္႔ခြဲေရး ေကာ္မတီ" လို အဖြဲ႕အစည္းမ်ဳိး ဖြဲ႕စည္းျပီး တာ၀န္ယူေျဖ ရွင္းၾကသည္မ်ဳိး ျဖစ္ပါသည္။
(ခ) ေမတၱာရပ္ခံ
ဒုတိယအေနႏွင့္ ေမတၱာရပ္ခံလိုသည္မွာ၊ ယခုေလာေလာဆယ္ ထိခိုက္နစ္နာမႈ တစ္စံုတစ္ရာ ၾကံဳခဲ့ရျပီးျဖစ္သေသာ၊ ေဒသခံလူထုသို႔ျဖစ္ပါသည္။
မိမိရပ္ရြာကို ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးစိတ္၊ ဒါးမဦးခ်ေျမကို တပ္မက္တြယ္တာစိတ္မ်ားျဖင့္ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ အေရးဆိုခဲ့ၾကသည့္ မိတ္ေဆြမ်ား၏ အေရးေတာ္ကို အျပည့္အ၀ စာနာႏိုင္ပါသည္။
ယခု ထြက္ေပၚလာေသာ ေကာ္မရွင္၏ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားမွာ၊ မိတ္ေဆြမ်ား၏ ဆႏၵႏွင့္ ရာႏႈန္းျပည့္ တစ္ထပ္တည္း မက်သည့္တိုင္၊ တစ္ခုလံုး အက်ဳိးစီးပြား ေရရွည္အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ အေကာင္းဆံုး အေျဖျဖစ္သည္ကို ႏွလံုးသြင္းေစခ်င္ပါသည္။
ထို႔ထက္ ေတာ္ရံုႏုိင္ငံေရးသမား လုပ္ႏိုင္ခဲေသာ အမ်ားၾကိဳက္ လက္ခုပ္သံႏိုင္ငံေရးကို မလိုက္ဘဲ ျဖစ္သင့္
ျဖစ္ထိုက္ သည့္ လမ္းေၾကာင္းမွန္ကို ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ေထာက္ျပအၾကံျပဳခဲ့ေသာ ေကာ္မတီဥကၠဌ၏ ရပ္တည္ခ်က္ကို တန္ဖိုးထား ေလးစားေစခ်င္သည္။
သူမ၏ ေမတၱာေစတနာကို ယံုၾကည္ကိုးစားစိတ္ျဖင့္ တတ္ႏိုင္သမွ် ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေပးၾကပါ ဟု ေမတၱာရပ္ခံအပ္ပါသည္။
ဒီမိုကေရစီ အကူးအေျပာင္း ကာလ၏ မလြတ္မကၽြတ္တတ္ေသးေသာ အက်င့္ဆိုးမ်ားေၾကာင့္ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ားအပါအ၀င္ မိတ္ေဆြမ်ား၊ အနာတရ ျဖစ္ခဲ့ရသည္မွာ ကမာၻသိပင္ျဖစ္ပါသည္။
သုိ႔တေစ မိတ္ေဆြမ်ား၏ ေပးဆပ္မႈမ်ားအခ်ည္းႏွီးေတာ့ကား မျဖစ္ပါ။ ေနာင္တြင္ ဤအျဖစ္ဆိုးမ်ား မၾကံဳရေစေရး (ထို႔ထက္ ေလးနက္စြာဆိုရလွ်င္၊ ဒီမိုကေရစီေရွ႕ခရီးအဆင္ေခ်ာေစေရး) အတြက္ အေရးၾကီးေသာ ဥပေဒတစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ "ျငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္ႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္း လွည့္လည္ခြင့္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒ" ၏ အားနည္းခ်က္မ်ားကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ရန္ တိုင္းသိျပည္သိ၊ ကမာၻသိ အဆိုျပဳႏိုင္ျပီ ျဖစ္ပါ သည္။
(ေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာ အပိုဒ္ (၉၃)၊ အပိုဒ္ခြဲ (ခ) ပါ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားကို ၾကည့္ပါရန္) ဤသည္မွာ မိတ္ေဆြမ်ား၏ 'ေအာင္ပြဲ' ဟု သေဘာယူေစလိုပါသည္။
(ဂ) ပန္ၾကား
ေနာက္ဆံုးအေနႏွင့္ လက္ရွိ လံုျခံဳေရးကို တာ၀န္ယူထားေသာ ရဲတပ္ဖြဲ႕ႏွင့္၊ လက္ရွိ အေျပာင္းအလဲ အေပၚ အျပည့္အ၀ သေဘာမတူႏိုင္ၾကေသးသည့္ မိတ္ေဆြမ်ားသ႔ို ပန္ၾကားအပ္ပါသည္။
မည္သို႔ေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ လက္ပံေတာင္းအေရးကိုင္တြယ္ပံုမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕အပါအ၀င္၊ အစိုးရ၏ ဂုဏ္သိကၡာအတြက္ေရာ၊ ဒီမိုကေရစီ အစဥ္အလာအတြက္ပါ၊ ေကာင္းေသာလကၡဏာမဟုတ္ပါ။
ဤအေတြ႕အၾကံဳကို အေလးအနက္ဆင္ျခင္၍ ေကာ္မရွင္ အၾကံျပဳခ်က္အတိုင္း ထိထိေရာက္
ေရာက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲၾကပါရန္ သက္ဆိုင္ရာသူမ်ားသို႔ ပန္ၾကားလိုပါသည္။
ေခတ္တစ္ေခတ္ကို အတူျဖတ္သန္းခဲ့ၾကသည့္ မိတ္ေဆြမ်ားကိုလည္း ပန္ၾကားလိုပါေသးသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔တေတြ ငယ္ငယ္က အစြဲၾကီးစြဲခဲ့ၾကသည့္ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ရွိသည္။ "အကုန္ရရင္ရ၊ မရရင္ ဘာမွမလိုခ်င္ဘူး" ဆိုေသာ 'ဘားေတာ့ဘရက္' ၏ ကဗ်ာစာသား။
ဒါကို ခုိုင္ထူးၾကီးက သီခ်င္းလုပ္ဆိုေတာ့လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး ႏွစ္ႏွစ္ျခိဳက္ျခိဳက္လိုက္ဆိုခဲ့ၾကသည္။ အမွန္စင္စစ္ ဘ၀သည္ ကဗ်ာမဟုတ္။ ႏိုင္ငံေရးဆိုသည္မွာ လသာသာသီခ်င္းဆိုရသည္မ်ဳိးမဟုတ္ …။ ဒါေလးကို ႏွလံုးသြင္းၾကေစခ်င္သည္။
ေက်ာ္၀င္း
၁၂၊ မတ္ ၂၀၁၃
ရည္ညႊန္း - စံုးစမ္းေရးေကာ္မရွင္၏ အျပီးသတ္ အစီရင္ခံစာ
အမ်ားေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္စားေနၾကေသာ လက္ပံေတာင္းအေရး စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္၏ အျပီးသတ္ အစီရင္ ခံစာ၊ ယေန႔ပင္ထြက္ေပၚလာျပီျဖစ္ပါသည္။ ေကာ္မရွင္က ၎၏ ရည္ရြယ္ခ်က္၊ တာ၀န္၊ အေျခခံမူမ်ားႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ပဏာမ နိဒါန္းပ်ဳိးျပသည္။ ျပီးမွ၊ ေကာ္မရွင္ေတြ႕ရွိခ်က္ မ်ားႏွင့္အတူ၊ ဘာသာရပ္ ဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူပညာရွင္အသီးသီး၏ သံုးသပ္အဆိုျပဳခ်က္မ်ားကို၊ ဘက္စံုေထာင့္စံု စုစည္းတင္ျပ သည္။ ေနာက္ဆံုး၊ ေကာ္မရွင္၏ ျခံဳငံုသံုးသပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အၾကံျပဳခ်က္ မ်ားကို ေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။
အစီရင္ခံစာတစ္ခုလံုး၏ အေရးၾကီးဆံုးျဖစ္ဖြယ္ရွိေသာ အၾကံျပဳခ်က္အပိုင္းတြင္ ေကာ္မရွင္က ေရြးခ်ယ္ စရာနည္းလမ္းသံုးသြယ္ကို ပထမခင္းျပသည္။ အဆိုပါနည္းလမ္းသံုးသြယ္ကို စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ရာတြင္၊ 'တစ္ခုလံုး စီးပြားေရးအတြက္ အက်ဳိးရွိမရွိ'၊ 'ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး' ႏွင့္ 'လူမႈေရးပတ္၀န္းက်င္ ထိန္း သိမ္းေရး' တို႔ကို၊ အားလံုးျခံဳငံုျပီး (Holistically) စဥ္းစားရန္ လိုအပ္ပါေၾကာင္း၊ အၾကံျပဳ သည္။ ေကာ္မရွင္ ခင္းျပလိုက္ေသာ ဆိုခဲ့ပါ နည္းလမ္းသံုးသြယ္မွာ …၊
(က) လက္ရွိအတိုင္းပင္၊ ေၾကးနီစီမံကိန္းကို ဆက္လက္လုပ္ကိုင္ေစမည့္နည္းလမ္း …။ ဆိုရလွ်င္၊ လက္ရွိေၾကးနီစီမံကိန္းကို တာ၀န္ယူ ေဆာင္ရြက္ေနေသာ၊ ဦးပိုင္ႏွင့္ ၀မ္ေပါင္ကုမၸဏီမ်ားဘက္မွ ခံတြင္းအေတြ႕ဆံုးနည္းလမ္း၊ သို႔မဟုတ္၊ ၎တို႔၏ 'ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုး' (expected value) ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ သို႔ႏွင့္တိုင္၊ ဤနည္းလမ္းကို ေကာ္မရွင္က ေရြးခ်ယ္ရန္မသင့္ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳပါသည္။
(ခ) ေၾကးနီစီမံကိုန္းကို၊ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ခြင့္မျပဳဘဲ ရပ္ဆိုင္းေစမည့္နည္းလမ္း …။ ဆိုရလွ်င္၊ လက္ရွိစီမံကိန္းကို လံုး၀ရပ္ဆိုင္းပစ္ရန္၊ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ေတာင္းဆိုေနၾကသူမ်ား ဘ၀င္အက်ဆံုးျဖစ္ဖြယ္ ရွိသည့္ နည္းလမ္းျဖစ္ပါသည္။ သူတို႔ လိုလားေသာ 'ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုး' လည္းျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔တေစ ဤနည္းလမ္းကိုလည္း ေကာ္မရွင္က ေထာက္ခံခ်က္မေပးပါ။
(ဂ) ေၾကးနီစီမံကိန္းႏွင့္ ပတ္သတ္၍၊ ေလ့လာေတြ႕ရွိေသာ အားနည္းခ်က္မ်ားကို ျပဳျပင္ေစ ကာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အက်ဳိးစီးပြား၊ ေဒသခံလူထု၏ အက်ဳိးစီးပြား၊ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္အတြက္ အက်ဳိးစီးပြားတို႔ ကို၊ ျပည့္၀စြာရရွိရန္ အစီအမံမ်ား ခ်မွတ္ျပီး၊ စီမံကိန္းကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ေစမည့္ နည္းလမ္း …။
ဤနည္းလမ္းအေနႏွင့္၊ ႏွစ္ဘက္ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုးမ်ားကို အျပည့္အ၀ေပးႏိုင္လိမ့္မည္ေတာ့မဟုတ္။ သို႔တိုင္ေအာင္၊ ႏွစ္ဘက္လံုးအတြက္၊ လက္ရွိ လိပ္ခဲတည္းလည္း အေျခအေနထက္ ပိုေကာင္း (better off) လာႏိုင္စရာရွိပါသည္။ ေကာ္မရွင္က၊ ဤနည္းလမ္းကိုသာ ေထာက္ခံအၾကံျပဳလိုက္ပါသည္။ ဤနည္းလမ္းကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာတြင္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ (၆) ရပ္ကိုလည္း သံုးသပ္အၾကံဳျပဳပါသည္။ (စာရွည္မည္စိုး၍ အေသးစိတ္ မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။ ေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာကိုသာ ၾကည့္ပါရန္ …၊)
ေကာ္မရွင္၏ ဆိုခဲ့ပါ၊ အၾကံျပဳခ်က္သည္ပင္၊ "ရွဥ့္လည္းေလွ်ာက္သာ ပ်ားလည္းစြဲသာ" မည့္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္း ျဖစ္လိမ့္မည္ဟု စာေရးသူ ယူဆပါသည္။ ဆရာၾကီးသၡင္ကိုယ္ေတာ္မိႈင္း၊ တစ္ေလွ်ာက္လံုး လိုုလားေတာင့္တခဲ့ေသာ "သူမနာ၊ ကိုယ္မနာ" သေဘာထားမ်ဳိးျဖစ္လိမ့္မည္ဟု သေဘာရပါသည္။ ဆရာၾကီး ဒဂုန္တာရာ မၾကာခဏ ဆိုသလို ေရးသားေျပာဆိုေနေသာ "မုန္းသူမရွိ၊ ခ်စ္သူသာရွိေစမည့္" သင့္ျမတ္ေရးလမ္းေၾကာင္းဟု နားလည္ရပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ကမာၻႏွင့္အ၀န္း ဒီမိုကရက္တစ္နည္းနာတစ္ရပ္အျဖစ္ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ အသံုးျပဳေနၾကေသာ၊ ေခတ္သစ္ဂိမ္းသီအိုရီလာ ခ်ဥ္းကပ္အေျဖရွာနည္းအျဖစ္ ဆင္ျခင္မိပါသည္။
မဂၤလာပါ - ေကာ္မရွင္ ..။
စာေရးသူ၏ အေတြ႕အၾကံဳ
ဤေနရာတြင္ ေခတ္သစ္ဂိမ္းသီအုိရီ ႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ စာေရးသူ၏ နားလည္ခ်က္ကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပ ခြင့္ ျပဳေစလိုပါသည္။ (ဤအေၾကာင္း မၾကာခဏ ေရးခဲ့ျပီးျဖစ္၍ 'ျပန္လည္' ဆိုေသာ ေရွ႕ဆက္ခံ ထားျခင္းျဖစ္သည္။) ယခုလို …။
"အက်ဳိးစီးပြားခ်င္း မတူၾကသည့္ အင္အားစုမ်ားၾကားတြင္၊ မတူေသာ ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုးမ်ား သာဘာ၀ က်စြာရွိၾကမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔တေစ အဆိုပါ အင္အားစုမ်ားၾကား ညိွႏိႈင္းေဆြးေႏြးၾကေတာ့မည္ဆိုလွ်င္မူ၊ ဆိုခဲ့ပါ ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုးမ်ားကို၊ ႏွစ္ဘက္လံုးမွ အေသဆုပ္ကိုင္ထားသေရြ႕၊ ဘယ္ေတာ့မွ အေျဖရလိမ့္မည္ မဟုတ္ပါ။
ႏွစ္ဘက္လံုးမွ ၎တို႔လက္ရွိ အေျခအေနထက္ပိုေကာင္း (better off) လွ်င္ပင္ ေက်နပ္ဖြယ္ရာအေျဖဟု သေဘာထားၾကဖို႔ လိုပါလိမ့္မည္။ ဤသေဘာထားႏွင့္ပင္ မိမိတို႔သက္ဆိုင္ရာ ေမွ်ာ္လင့္တန္ဖိုးမ်ားကို 'အေပးအယူလုပ္ညွိႏႈိင္းၾကျပီး' (bargain) ႏွစ္ဘက္သေဘာတူညီႏိုင္မည့္ 'ၾကားအေျဖ' (compromise) ရွာရပါလိမ့္မည္။ ဤနည္းျဖင့္ better off ခ်င္း ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွ်ႏိုင္မည့္ အေျခအေနေရာက္လာမွသာ ႏွစ္ဘက္ လက္ခံႏိုင္မည့္ အေျဖေတြ႕ပါလိမ့္မည္။
ဤသို႔ေသာ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွ်အေျခအေနကို သီအိုရီေဖာ္ထုတ္သူပညာရွင္ အမည္အစြဲျပဳျပီး 'နက္(ခ်)မွ်ေျခ' (Nesh's Equilibrium) ဟုေခၚပါသည္ …" စသျဖင့္ …။
၀န္ခံရလွ်င္ "ဆန္႔က်င္ဘက္အခ်င္းခ်င္း အျပန္အလွန္ ဖယ္ထုတ္ေရး" စဥ္းစားနည္းတစ္ခုတည္းႏွင့္သာ၊ တစ္ေလွ်ာက္လံုး အာရံုက်ယဥ္ပါးခဲ့ေသာ၊ စာေရးသူအေနႏွင့္ ဆိုခဲ့ပါဂိမ္းသီအုိရီကို ခ်က္ျခင္းျမိဳမက်ခဲ့ပါ။
ေနာက္ဆံုး၊ ႏိုင္ငံေရး၀ကၤပါေတာတြင္၊ နဖူးကြဲဒူးျပဲမ်ားစြာ ၾကံဳခဲ့ျပီးမွ 'ဂိမ္းသီအုိရီသည္သာ၊ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အက်ပ္အတည္း၏ တစ္ခုတည္းေသာ ထြက္ရပ္လမ္း' အျဖစ္ သေဘာယူလာႏိုင္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ သုိ႔ႏွင့္အမွ်၊ စာေရးျဖစ္ကတည္းက၊ 'ဂိမ္းသီအိုရီ' ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္သမွ်ကို၊ မၾကာခဏဆိုသလို မိတ္ဆက္ေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
ဤတြင္ စာဖတ္ပရိတ္သတ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား (အထူးသျဖင့္ လူငယ္စာဖတ္သူမ်ား) က၊ စိတ္၀င္တစား ရွိသည္ကို ေတြ႕ရေတာ့ အမွန္ပင္ အားတက္မိပါသည္။
သို႔ႏွင့္တိုင္ အဆိုပါ ဂိမ္းသီအိုရီကိုပင္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဆက္စပ္ျပေတာ့ ဘ၀င္မက်သံအခ်ဳိ႕ၾကား လာရပါသည္။
"သီအိုရီကိုေတာ့ လက္ခံပါတယ္ …၊ ဒါေပမဲ့ လက္ေတြ႕မျဖစ္ႏိုင္ …" စသျဖင့္။
ေနာက္ဆံုး၊ "၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ၊ ႏွစ္ဘက္လံုးအတြက္ better off ျဖစ္ႏိုင္တယ္" ဟုေရးလိုက္ရာ ေ၀ဖန္ရံုသာမကေတာ့ဘဲ၊ အစိုးရႏွင့္ ေပးစားခံရပါေလေတာ့သည္။
ဤသို႔ ဆဲၾကဆိုၾက အေရခြံခြါၾကသူမ်ားထဲတြင္ စာေရးသူ၏ လက္၀ဲမိတ္ေဆြမ်ားမွာ ေရွ႕ဆံုးက …။ သူတို႔တေတြ၏ ရဲရဲေတာက္ေလထုတြင္ ရိုးရိုးသားသား စာဖတ္သူအမ်ားပင္ စာေရးသူႏွင့္ အကြာအေ၀းတစ္ခုသို႔ ေရာက္ကုန္သည္။
ဤအေၾကာင္းေတြ ျပန္ေရးေနမိသည္မွာ ေဒါသေတြ၊ အာဃာတေတြေၾကာင့္ မဟုတ္ပါ။ မိတ္ေဆြမ်ား၏ 'ေအာက္လမ္းနည္းမ်ား' ကို စိတ္ပ်က္မိသည့္တိုင္၊ စာဖတ္သူအမ်ားစု ခံတြင္းမေတြ႕ႏိုင္မႈကို နားလည္ေပးႏိုင္ခဲ့ပါသည္။
ျမန္မာလူမ်ဳိးတို႔၏ 'ႏိုင္ငံေရးဓေလ့' (political culture) ကို ဆင္ျခင္မိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ျမန္မာေတြ က 'မင္း' သို႔မဟုတ္ 'အစိုးရ' ဆိုလွ်င္ မယံုခ်င္၊ မယံုရဲ။ မုန္းသည္။ ေၾကာက္သည္။ 'ရန္သူမ်ဳိးငါးပါး' ထဲတြင္ 'မင္း' ကို ထည့္ထားသည္မွာ ရွားရွားပါးပါး ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ဟု ဆိုရမည္ထင္သည္။
အမွန္စင္စစ္၊ ဤသည္မွာလည္း သဘာ၀က်သည္သာျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရးဓေလ့ကုိ အဓိကပံုသြင္းလိုက္ သည္မွာ သက္ဆိုင္ရာလူထု၏ ခါးသီးေသာ ႏိုင္ငံေရးအေတြ႕အၾကံဳမ်ား ျဖစ္ေလသည္ကိုး …။
သုိ႔ျဖစ္လင့္စကား၊ ဤဓေလ့မွာ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေရးစနစ္ႏွင့္ အခါခပ္သိမ္း အဟပ္ညီခ်င္မွ ညီပါလိမ့္မည္။ အထူးသျဖင့္၊ အင္အားစုမ်ဳိးစံု ၀ိုင္း၀န္းတြန္းပါမွ ေရြ႕ႏိုင္စရာရွိေသာ လက္ရွိ ဒီမိုကေရစီအေျပာင္းအလဲႏွင့္ စေရြးမကိုက္လွဟု ထင္သည္။
အကယ္၍မ်ား၊ ဤအစြဲ ဤဓေလ့ကို မေက်ာ္ႏိုင္ခဲ့လွ်င္ ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္ေသာ လမ္းေၾကာင္းမွန္ ျဖစ္ေစဦး၊ အညႊတ္အႏူးလက္ခံဖို႔ အခုအခံ ျဖစ္ေကာင္းျဖစ္ႏိုင္သည္။
ဤသို႔ေတြးမိလိုက္ေတာ့ ေကာ္မရွင္အစီရင္ခံစာ၏ ေနာက္ဆက္တြဲ အလားအလာမ်ားအတြက္ အမွန္ပင္ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မိသည္။
လက္ရွိအစုိးရႏွင့္ ေကာ္မရွင္ ဥကၠဌတို႔ကို ဦးတည္လာႏိုင္စရာရွိေသာ ႏိုင္ငံေရးတိုက္ကြက္မ်ားႏွင့္ ရိုးသားေသာလူထု၏ အကင္းမေသတတ္ေသးေသာ စိတ္းဒဏ္ရာဓေလ့မ်ား ဆံုမိလွ်င္ ဘာေတြျဖစ္ ဦးမည္နည္း …။
အဆိုပါ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကစိတ္ႏွင့္ပင္ ယခုစာစုကို ဆက္ပါမည္။
စိုးရိမ္စိတ္အခံျဖင့္
အၾကံျပဳ၊ ေမတၱာရပ္ခံ၊ ပန္ၾကားလိုသည္မ်ား
(က) အၾကံျပဳ
ပထမဆံုး အၾကံျပဳလိုသည္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရသုိ႔ ျဖစ္ပါသည္။ ဆိုခဲ့ပါ၊ စံုးစမ္းစစ္ေဆးေရးအစီရင္ခံစာႏွင့္ အတူ၊ ၎ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္မည့္ ေကာ္မတီဖြဲ႕စည္းသည့္ သတင္းကိုလည္း ဖတ္ရသည္။
အဆိုပါ ေကာ္မတီကို အစိုးရတာ၀န္ရွိသူ အမ်ားစုျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသည္ကို သတိျပဳမိသည္။
ျဖစ္သင့္ျဖစ္ထိုက္ေသာ ဖြဲ႕စည္းပံုဟု သေဘာရပါသည္။ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာပါ အၾကံျပဳခ်က္ မ်ားကို ေအာင္ျမင္စြာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ဖို႔ဆိုလွ်င္ သက္ဆိုင္ရာ 'အက်ဳိးရွင္မ်ား' (stakeholders) ၏ သေဘာတူၾကည္ျဖဴမႈ ရဖို႔လိုလိမ့္မည္ဟု ေတြးမိေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
အဆိုပါ အက်ဳိးရွင္မ်ားအနက္ ၀မ္ေပါင္ႏွင့္ ဦးပိုင္ကုမၸဏီတို႔ႏွင့္ အဆင္ေျပေျပညွိႏႈိင္း အေကာင္ အထည္ေဖာ္ႏိုင္ ဖို႔ဆိုလွ်င္ လုပ္ပိုင္ခြင့္လည္းရွိ တာ၀န္လည္းခံႏိုင္ေသာ အစိုးရအရာရွိမ်ားမွာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါလိမ့္မည္။
သုိ႔တေစ ေနာက္ထပ္အေရးၾကီးေသာ အက်ဳိးရွင္တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ေဒသခံမ်ား၏ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ရဖို႔ဆိုလွ်င္မူ အစုိးရတာ၀န္ရွိသူသက္သက္ျဖင့္ အဆင္ေျပလြယ္ကူႏိုင္ပါ့မလား စိုးရိမ္မိသည္။
ကာလတာရွည္ေပ်ာက္ဆံုးေနခဲ့ေသာ ယံုၾကည္မႈေၾကာင့္ သံသယအစိုင္အခဲအခ်ဳိ႕ ရွိေကာင္းရွိႏိုင္သည္ဟု ထင္သည္။ သို႔အတြက္ ေဒသခံလူထု၏ နားလည္မႈရွိရွိ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး ရယူရာတြင္ အခက္အခဲ အခ်ဳိ႕ရွိေလမည္လား စဥ္းစားမိသည္။
သက္ဆိုင္ရာေဒသခံမ်ားကို နားလည္သေဘာေပါက္လာေစရန္ ရွင္းျပ၊ ေျဖာင့္ဖ်ႏိုင္မည့္ သီလသိကၡာ
ၾသဇာတိကၠမၾကီးေသာ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား သို႔မဟုတ္ ျမိဳ႕မိျမိဳ႕ဖမ်ား ေကာ္မတီတြင္ပါလွ်င္ ပို၍ အဆင္ေျပလြယ္ကူေလမည္လား ေတြးမိသည္။
ေနာက္တစ္ခ်က္ ဥာဏ္မီသေလာက္ ေတြးမိသည္မွာ လက္ပံေတာင္းအေရးလို ျဖစ္တန္ရာ အက်ပ္အတည္း မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္လို႔ျဖစ္သည္။ သဘာ၀ေဘးအႏ ၱရယ္ေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ လူမႈပဋိပကၡမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ေစ၊ လက္ရွိ ဒီမိုကေရစီ အေျပာင္းအလဲအတြက္ စိန္ေခၚခ်က္ ျဖစ္လာႏိုင္ေသာ အက်ပ္အတည္းမ်ဳိး ေရွ႕တြင္ လည္း ၾကံဳရႏိုင္ဖြယ္ရွိေသးသည္ဟု ထင္ပါသည္။
ၾကံဳခဲ့ျပီးေသာ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္မ်ားမွ သင္ခန္းစာယူျပီး ေနာင္လာမည့္ ျပႆနာမ်ားကို ကာကြယ္ေရွာင္ရွားႏိုင္ ရန္ အတြက္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အကယ္၍ မလႊဲမေရွာင္သာ ရင္ဆိုင္ရလွ်င္လည္း လက္ဦးမႈ ရွိရွိ၊ ေအးေအးေညာင္းေညာင္း ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အစီအစဥ္ရွိရွိ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ ထား ဖို႔ လိုမည္လား စဥ္းစားမိသည္။ ဥပမာအားျဖင့္ "အက်ပ္အတည္း စီမံခန္႔ခြဲေရး ေကာ္မတီ" လို အဖြဲ႕အစည္းမ်ဳိး ဖြဲ႕စည္းျပီး တာ၀န္ယူေျဖ ရွင္းၾကသည္မ်ဳိး ျဖစ္ပါသည္။
(ခ) ေမတၱာရပ္ခံ
ဒုတိယအေနႏွင့္ ေမတၱာရပ္ခံလိုသည္မွာ၊ ယခုေလာေလာဆယ္ ထိခိုက္နစ္နာမႈ တစ္စံုတစ္ရာ ၾကံဳခဲ့ရျပီးျဖစ္သေသာ၊ ေဒသခံလူထုသို႔ျဖစ္ပါသည္။
မိမိရပ္ရြာကို ခ်စ္ခင္ျမတ္ႏိုးစိတ္၊ ဒါးမဦးခ်ေျမကို တပ္မက္တြယ္တာစိတ္မ်ားျဖင့္ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ အေရးဆိုခဲ့ၾကသည့္ မိတ္ေဆြမ်ား၏ အေရးေတာ္ကို အျပည့္အ၀ စာနာႏိုင္ပါသည္။
ယခု ထြက္ေပၚလာေသာ ေကာ္မရွင္၏ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားမွာ၊ မိတ္ေဆြမ်ား၏ ဆႏၵႏွင့္ ရာႏႈန္းျပည့္ တစ္ထပ္တည္း မက်သည့္တိုင္၊ တစ္ခုလံုး အက်ဳိးစီးပြား ေရရွည္အက်ဳိးစီးပြားအတြက္ အေကာင္းဆံုး အေျဖျဖစ္သည္ကို ႏွလံုးသြင္းေစခ်င္ပါသည္။
ထို႔ထက္ ေတာ္ရံုႏုိင္ငံေရးသမား လုပ္ႏိုင္ခဲေသာ အမ်ားၾကိဳက္ လက္ခုပ္သံႏိုင္ငံေရးကို မလိုက္ဘဲ ျဖစ္သင့္
ျဖစ္ထိုက္ သည့္ လမ္းေၾကာင္းမွန္ကို ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ေထာက္ျပအၾကံျပဳခဲ့ေသာ ေကာ္မတီဥကၠဌ၏ ရပ္တည္ခ်က္ကို တန္ဖိုးထား ေလးစားေစခ်င္သည္။
သူမ၏ ေမတၱာေစတနာကို ယံုၾကည္ကိုးစားစိတ္ျဖင့္ တတ္ႏိုင္သမွ် ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေပးၾကပါ ဟု ေမတၱာရပ္ခံအပ္ပါသည္။
ဒီမိုကေရစီ အကူးအေျပာင္း ကာလ၏ မလြတ္မကၽြတ္တတ္ေသးေသာ အက်င့္ဆိုးမ်ားေၾကာင့္ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္မ်ားအပါအ၀င္ မိတ္ေဆြမ်ား၊ အနာတရ ျဖစ္ခဲ့ရသည္မွာ ကမာၻသိပင္ျဖစ္ပါသည္။
သုိ႔တေစ မိတ္ေဆြမ်ား၏ ေပးဆပ္မႈမ်ားအခ်ည္းႏွီးေတာ့ကား မျဖစ္ပါ။ ေနာင္တြင္ ဤအျဖစ္ဆိုးမ်ား မၾကံဳရေစေရး (ထို႔ထက္ ေလးနက္စြာဆိုရလွ်င္၊ ဒီမိုကေရစီေရွ႕ခရီးအဆင္ေခ်ာေစေရး) အတြက္ အေရးၾကီးေသာ ဥပေဒတစ္ရပ္ျဖစ္သည့္ "ျငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀းခြင့္ႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ စီတန္း လွည့္လည္ခြင့္ ဆိုင္ရာ ဥပေဒ" ၏ အားနည္းခ်က္မ်ားကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ရန္ တိုင္းသိျပည္သိ၊ ကမာၻသိ အဆိုျပဳႏိုင္ျပီ ျဖစ္ပါ သည္။
(ေကာ္မရွင္ အစီရင္ခံစာ အပိုဒ္ (၉၃)၊ အပိုဒ္ခြဲ (ခ) ပါ အၾကံျပဳခ်က္မ်ားကို ၾကည့္ပါရန္) ဤသည္မွာ မိတ္ေဆြမ်ား၏ 'ေအာင္ပြဲ' ဟု သေဘာယူေစလိုပါသည္။
(ဂ) ပန္ၾကား
ေနာက္ဆံုးအေနႏွင့္ လက္ရွိ လံုျခံဳေရးကို တာ၀န္ယူထားေသာ ရဲတပ္ဖြဲ႕ႏွင့္၊ လက္ရွိ အေျပာင္းအလဲ အေပၚ အျပည့္အ၀ သေဘာမတူႏိုင္ၾကေသးသည့္ မိတ္ေဆြမ်ားသ႔ို ပန္ၾကားအပ္ပါသည္။
မည္သို႔ေသာ အေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ လက္ပံေတာင္းအေရးကိုင္တြယ္ပံုမွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕အပါအ၀င္၊ အစိုးရ၏ ဂုဏ္သိကၡာအတြက္ေရာ၊ ဒီမိုကေရစီ အစဥ္အလာအတြက္ပါ၊ ေကာင္းေသာလကၡဏာမဟုတ္ပါ။
ဤအေတြ႕အၾကံဳကို အေလးအနက္ဆင္ျခင္၍ ေကာ္မရွင္ အၾကံျပဳခ်က္အတိုင္း ထိထိေရာက္
ေရာက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲၾကပါရန္ သက္ဆိုင္ရာသူမ်ားသို႔ ပန္ၾကားလိုပါသည္။
ေခတ္တစ္ေခတ္ကို အတူျဖတ္သန္းခဲ့ၾကသည့္ မိတ္ေဆြမ်ားကိုလည္း ပန္ၾကားလိုပါေသးသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔တေတြ ငယ္ငယ္က အစြဲၾကီးစြဲခဲ့ၾကသည့္ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ရွိသည္။ "အကုန္ရရင္ရ၊ မရရင္ ဘာမွမလိုခ်င္ဘူး" ဆိုေသာ 'ဘားေတာ့ဘရက္' ၏ ကဗ်ာစာသား။
ဒါကို ခုိုင္ထူးၾကီးက သီခ်င္းလုပ္ဆိုေတာ့လည္း ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလံုး ႏွစ္ႏွစ္ျခိဳက္ျခိဳက္လိုက္ဆိုခဲ့ၾကသည္။ အမွန္စင္စစ္ ဘ၀သည္ ကဗ်ာမဟုတ္။ ႏိုင္ငံေရးဆိုသည္မွာ လသာသာသီခ်င္းဆိုရသည္မ်ဳိးမဟုတ္ …။ ဒါေလးကို ႏွလံုးသြင္းၾကေစခ်င္သည္။
ေက်ာ္၀င္း
၁၂၊ မတ္ ၂၀၁၃
ရည္ညႊန္း - စံုးစမ္းေရးေကာ္မရွင္၏ အျပီးသတ္ အစီရင္ခံစာ
No comments:
Post a Comment