အေမရိကန္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ကမာၻ႔စီးပြားေရး

အေမရိကန္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲနဲ႔ ကမာၻ႔စီးပြားေရး 

by mmnewshub

ျပင္သစ္ႏုိင္္ငံ၊ပဲရစ္စ္ၿမို႕ေတာ္တြင္ ေရာင္းခ်ေနသည္အေမရိကန္သမၼတဘရာ့ခ္ အိုဘားမား(ယာ) ႏွင့္ရီပတ္ဘလီကန္သမၼတေလာင္းမစ္တ္ရြမ္မ္နီတို႔၏ ႐ုပ္ပံုမ်ားပါ၀င္ေသာ ေခ်ာကလက္ဘူးမ်ား။ ေအာက္တိုဘာ၁၂၊၂၀၁၂။

VOA News, 5 November 2012  — (မ်က္ေမွာက္ေရးရာ/ စီးပြားေရး)  ဥေရာပတိုက္မွာ အေႂကြးျပႆနာနဲ႔ နပန္းလံုးေနရၿပီး ေဒသတခုလံုးကို ၿခိမ္းေျခာက္ေနတာနဲ႔အမွ် တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ အေနနဲ႔လည္း စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ ေႏွးေကြးေနတာ ရပ္တန္႔သြားေအာင္ ႀကိဳးစားေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ ကမာၻေပၚက သတင္း ေခါင္းႀကီးပိုင္းကို လႊမ္းမိုးထားတာကေတာ့ အေမရိကန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲအေၾကာင္းပါပဲ။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားေတြက သူတို႔ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ဘယ္သူ႔ကို ေရြးခ်ယ္မွာလည္းဆိုတာ က်န္တဲ့ႏုိင္ငံသားေတြက သိခ်င္ေနၾကတာပါ။ အေမရိကန္ သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ စီးပြားေရးဟာလည္း အေရးပါတဲ့ကိစၥရပ္တခုအျဖစ္ ပါ၀င္ေနတာပါ။ ဒီအေၾကာင္း ဗီြအိုေအသတင္းေထာက္ Mil Arcega ေရးသားထားတဲ့ သတင္းေဆာင္းပါးကို ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႕ စီးပြားေရးက႑မွာ တင္ျပထားပါတယ္။
ႏို၀င္ဘာလ ၆ ရက္ေန႔ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘယ္သူပဲ အႏုိင္ရသည္ျဖစ္ပါေစ ကမာၻ႔အႀကီးဆံုး စီးပြားေရးကို ထိန္းခ်ဳပ္ ေမာင္းႏွင္မႈနဲ႔အတူ ကမာၻလံုးဆုိင္ရာစီးပြားေရးကို ပံုေဖာ္ႏိုင္စြမ္း ရွိလာမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲအႀကိဳ ေကာက္ယူတဲ့ လူထု သေဘာထားစစ္တမ္းေတြသာ မွန္မယ္ဆိုရင္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အေမရိကန္သမၼတေရြးေကာက္ပြဲကို အဆံုးအျဖတ္ေပးမွာကေတာ့ အက်ိတ္အနယ္ျဖစ္ေနတဲ့ လက္တဆုပ္စာျပည္နယ္ေတြက အခရာက်တဲ့ မဲအေရအတြက္ အနည္းအက်ဥ္းေလာက္ပဲ ျဖစ္ပါ လိမ့္မယ္။
ဒါေပမဲ့လည္း အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိေနတာေၾကာင့္ ျပည္တြင္း ေရြးေကာက္ပြဲ တခု သက္သက္ထက္ အမ်ားႀကီး ပိုတယ္လို႔ Pew သုေတသနဌာနက Bruce Stokes က ေျပာပါတယ္။
“သိပ္ကိုေသခ်ာပါတယ္။ ဒီေရြးေကာက္ပြဲမွာ အေမရိကန္ေတြ မဲေပးၾကတာျဖစ္ေပမဲ့ အက်ဳိးဆက္ေတြကို ေတာ့ ကမာၻႀကီးက ရင္ဆိုင္ၾကရမွာပါ။”
ျပည္တြင္းထုတ္ကုန္တန္ဖိုး GDP ဟာ တကမာၻလံုး ထုတ္ကုန္တန္ဖိုး စုစုေပါင္းရဲ႕ ေလးပံုတပံုေလာက္ ရွိေနတဲ့ အေမရိကန္ စီးပြားေရးေလာက္ တျခားဘယ္ႏုိင္ငံမွ ပိုႀကီးမားတဲ့စီးပြားေရး မရွိပါဘူး။ စီးပြားေရးပညာရွင္ေတြၾကားမွာ ေျပာဆိုေနၾက စကား တခုကေတာ့ “အေမရိကန္ ႏွာေစးတဲ့အခါ က်န္တဲ့တကမာၻလံုး အေအးမိေတာ့တယ္” ဆိုတာပါပဲ။
Desmond Lachman ဟာ American Enterprise Institute က ကြန္ဆာေဗးတစ္ယိမ္းတဲ့ မက္ခ႐ို စီးပြားေရးပညာရွင္တဦး ျဖစ္ပါတယ္။
“၂၀၀၈-၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွာ စီးပြားေရး ဆုတ္ယုတ္က်ဆင္းမႈ အႀကီးအက်ယ္ ျဖစ္ခဲ့တဲ့အခ်ိန္တုန္းက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ ဘဏ္စနစ္မွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြဟာ တကမာၻလံုးမွာ ပဲ့တင္ထပ္ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ပါတယ္။”
အားေကာင္းတဲ့ အေမရိကန္စီးပြားေရးဟာ ကမာၻႀကီး တည္ၿငိမ္ေရးအတြက္ အေရးပါတယ္ဆိုတာကို သမၼတေလာင္း ႏွစ္ဦး စလံုးက သေဘာတူတယ္ဆုိတာ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးပြဲေတြမွာ ေျပာတာေတြအရ ေတြ႔ရပါတယ္။ စီးပြားေရးကို အားေကာင္းေအာင္ လုပ္ဖို႔အတြက္ သူတို႔မွာ အစီအစဥ္ ရွိပါတယ္ဆုိတာ ႏွစ္ဦးစလံုးက အေမရိကန္လူထုကို အာမခံ ေျပာၾကပါတယ္။ တ႐ုတ္ကို ခပ္မာမာ ရင္ဆုိင္ၿပီးေတာ့ တန္းတူရည္တူ ယွဥ္ၿပိဳင္လုပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနကို ဖန္တီးမယ္ဆုိၿပီး ရီပတ္ဘလီကန္ သမၼတ ေလာင္း မစ္တ္ ရြမ္မ္နီကေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္ သမၼတျဖစ္တဲ့ ပထမေန႔မွာကိုပဲ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကို ေငြေၾကးက႑မွာ ႀကိဳးကိုင္ျခယ္လွယ္ကစားတဲ့ ႏုိင္ငံ အျဖစ္ နာမည္တပ္ ေၾကညာမွာပါ။ အဲဒီလိုလုပ္လိုက္ျခင္းအားျဖင့္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ကုန္ထုတ္လုပ္သူေတြအေပၚမွာ မမွ်မတ အခြင့္အေရး ယူေနတယ္လုိ႔ က်ေနာ္ယံုၾကည္တဲ့ အခြန္အတုတ္ပိုင္းဆိုင္ရာမွာ လိုအပ္တယ္ဆုိရင္ သမၼတအေနနဲ႔ ခ်မွတ္ဖို႔ အခြင့္ရေစမွာျဖစ္ပါတယ္။”
ဒုတိယအႀကိမ္ ေရြးေကာက္ တင္ေျမႇာက္ခံရဖို႔ အျပင္းအထန္ ႀကိဳးစားေနတဲ့ သမၼတ အိုဘားမားကေတာ့ သူ႔ရဲ႕ေခါင္းေဆာင္မႈ ေအာက္မွာ အေမရိကန္ကုန္သြယ္ေရးဟာ သိသိသာသာ တိုးတက္ခဲ့တယ္ဆုိတာကို ေထာက္ျပ ေျပာဆိုေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တန္ဖိုးႏွိမ့္ထားတဲ့ တ႐ုတ္တို႔ရဲ႕ ေငြေၾကးဟာလည္း သူ သမၼတျဖစ္ခဲ့ခ်ိန္ကတည္းကဆိုရင္ ၁၁% ျမင့္တက္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
အားေကာင္းေမာင္းသန္ စီးပြားေရးတခု ျပန္တည္ေဆာက္ႏုိင္ဖို႔အတြက္က ကုန္ထုတ္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းေတြကို အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုထဲ ျပန္ေရာက္လာေအာင္ လုပ္တာျဖစ္ၿပီးေတာ့ မစၥတာရြမ္မ္နီဟာ ဒီလုပ္ငန္းအတြက္ သင့္ေတာ္သူမဟုတ္ဘူးလို႔ မစၥတာအိုဘားမားက ေျပာပါတယ္။
“ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး ရြမ္မ္နီဟာ အေမရိကန္က အလုပ္အကိုင္ေတြကို တ႐ုတ္ျပည္ ေျပာင္းပို႔ပစ္တဲ့ေနရာမွာ ထိပ္တန္းကရွိေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြဆီမွာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံထားတယ္ဆိုတာကို သတိရၾကပါ။”
ဒါေပမဲ့လည္း တ႐ုတ္ႏုိင္ငံကိစၥက ပိုႀကီးမားတဲ့ ဟန္ခ်က္ညီ လုပ္ေဆာင္မႈတခုရဲ႕ တစိတ္တပိုင္းပဲရွိပါတယ္။ ဥေရာပတိုက္မွာ အေႂကြးျပႆနာနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတာက အေမရိကန္ကုန္ပစၥည္းေတြကို ၀ယ္လိုအား ေလ်ာ့သြားခဲ့ပါတယ္။ ၁၇ ႏုိင္ငံရွိတဲ့ ယူ႐ို ေငြေၾကးသံုးစြဲတဲ့ႏုိင္ငံေတြမွာ ျပႆနာေတြ ပိုၿပီး နက္႐ိႈင္းလာတာက တကမာၻလံုးမွာ တုိးတက္မႈႏႈန္းကို ေနာက္ထပ္ ေႏွးေကြး ေစႏုိင္တယ္လုိ႔ Desmond Lachman က ေျပာပါတယ္။
“အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး ကုန္သြယ္ဘက္ျဖစ္တဲ့ ဥေရာပတိုက္ဟာ လာမယ့္ ႏွစ္ေတြမွာ အေမရိကန္အတြက္ တကယ့္စိန္ေခၚမႈေတြျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ ခန္႔မွန္းပါတယ္။”
အေမရိကန္္ႏုိင္ငံရဲ႕ နာတာရွည္ အလုပ္လက္မဲ့ႏႈန္း ျမင့္မားေနတာကို ေျဖရွင္းဖို႔ရာမွာ ရြမ္မ္နီက ပိုၿပီး စီးပြားေရးဆန္ဆန္ ခ်ဥ္းကပ္မယ့္ပံု ရွိတယ္လို႔ Lachman က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ကမာၻေပၚက ေနရာအမ်ားအျပားမွာ အိုဘားမားအေပၚ လူႀကိဳက္မ်ားေနတာကို ၾကည့္ၿပီး ရြမ္မ္နီ သမၼတျဖစ္လာရင္ အေမရိကန္ရဲ႕ပံုရိပ္ကို ထိခိုက္ႏုိင္တယ္လို႔ Pew သုေတသနအဖြဲ႔ က Bruce Stokes က သံုးသပ္ပါတယ္။
“တ႐ုတ္ကိစၥက သိပ္ကို စိတ္၀င္စားစရာေကာင္းပါတယ္။ ရြမ္မ္နီ အႀကီးအက်ယ္ ေျပာဆိုေနတာေတြကို ၾကည့္ရင္ တ႐ုတ္ျပည္မွာ အေမရိကန္ရဲ႕ပံုရိပ္ကို ကာလတို ထိခိုက္လာႏိုင္ေျခေတာ့ ရွိတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။”
မၾကာေသးခင္က ေကာက္ယူခဲ့တဲ့ ေလ့လာခ်က္ စစ္တမ္းတခုအရဆိုရင္ မစၥတာအိုဘားမားကို ဒုတိယသမၼတသက္တမ္း အတြက္ အေနာက္ဥေရာပႏုိင္ငံေတြက အျပတ္အသတ္ ေထာက္ခံတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ျပင္သစ္မွာ ၉၂%၊ ဂ်ာမနီမွာ ၈၉% နဲ႔ ၿဗိတိန္မွာ ၇၃% အသီးသီး ေထာက္ခံၾကတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ဂရိႏုိင္ငံမွာေတာ့ သမၼတအိုဘားမားအေပၚ ေထာက္ခံမႈက သိပ္ကိုနည္းလြန္းပါတယ္။ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ စီးပြားေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သမၼတအိုဘားမားရဲ႕ ကိုင္တြယ္လုပ္ေဆာင္ပံုေတြကို ဂရိ ႏုိင္ငံမွာ ၂၂% ကပဲ အတည္ျပဳ ေထာက္ခံၾကပါတယ္။
ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဘယ္သူပဲ အႏုိင္ရသည္ျဖစ္ပါေစ၊ ရင္ဆုိင္ရမယ့္ စိန္ေခၚမႈေတြက အမ်ားအျပားရွိေနတယ္လို႔ Lachman က ေျပာပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ကေတာ့ သံုးစြဲေငြ အႀကီးအက်ယ္ ျဖတ္ေတာက္ ေလွ်ာ့ခ်ေရးကိစၥကို ႏွစ္ျခမ္းကြဲေနတဲ့ ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္က ဒီႏွစ္ကုန္မွာမွ သေဘာတူညီခ်က္ မရႏုိင္ရင္ အေျခအေန မေကာင္းပါဘူး။
“အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ အေျခအေနေတြ အလြဲလြဲအေခ်ာ္ေခ်ာ္ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ တကမာၻလံုးမွာ ႀကီးမားတဲ့ ႐ိုက္ခတ္မႈျဖစ္မွာကေတာ့ အေသအခ်ာပါပဲ။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ကမာၻႀကီးရဲ႕ က်န္တဲ့ေနရာေတြမွာ အေျခအေန သိပ္မေကာင္းလွတဲ့ အခုလိုအခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ႐ိုက္ခတ္ဖို႔ ပိုၿပီးေသခ်ာပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ အေျခအေန ယိမ္းယိုင္ တာမ်ဳိးဟာ အျဖစ္မခံႏုိင္တဲ့ကိစၥမ်ဳိးပါ။”
သူတို႔ရဲ႕သမၼတအျဖစ္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားေတြက ဘယ္သူ႔ကိုပဲ ေရြးခ်ယ္သည္ျဖစ္ပါေစ ကမာၻႀကီးက လိုက္ေလ်ာညီေထြ ျဖစ္ေအာင္ ခ်ိန္ညႇိသြားမယ္ဆိုတာကိုေတာ့ သမိုင္းအစဥ္အလာေတြက ျပေနပါတယ္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ပါေစ အေမရိကန္သမၼတ ေရြးေကာက္ပြဲရလာဒ္ဟာ ကမာၻတ၀န္း စီးပြားေရးနဲ႔ ပထ၀ီႏုိင္ငံေရးဆိုင္ရာ ရပ္တည္ခ်က္ အျမင္ သေဘာထားေတြကို လာမယ့္ ႏွစ္ေတြအတြင္း ပံုေဖာ္သြားလိမ့္မယ္ဆိုတာကေတာ့ ရွင္းေနပါတယ္လို႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ေျပာၾကပါေၾကာင္းတင္ျပရင္း ဒီသီတင္းပတ္စီးပြားေရးအစီအစဥ္ကို ဒီမွာပဲ နိဂံုးခ်ဳပ္လိုက္ပါတယ္။
ေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း