စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ

စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ

Written by ခ်စ္၀င္းေမာင္

Thursday, 16 August 2012 10:25

မၾကာေသးမီ လပိုင္းအတြင္းက ျဖစ္သည္။ ကိစၥတစ္ခုျဖင့္ ၿမိဳ႕ထဲသို႔ ကားေမာင္းထြက္လာစဥ္ ႐ုတ္တရက္ ဖုန္းျမည္လာသျဖင့္ နားေထာင္လိုက္သည္။ “စာေပစိစစ္ေရးက ဖုန္းဆက္တယ္။ ဒီတစ္ပတ္ဂ်ာနယ္ထဲက ေၾကာ္ျငာမွာ အရက္ပုလင္းပံုေတြပါ ေနလို႔တဲ့။ အဲဒါ ေနာက္ဆံုးသတိေပး လုိက္တယ္တဲ့။ ေနာက္တစ္ခါပါရင္ ဂ်ာနယ္ကို ပိတ္ပစ္မယ္လို႔ ေျပာတယ္”။ ဟာ စာေပစိစစ္ေရးဆိုေသာ ေခါင္းစဥ္ ကို ၾကားလိုက္ရသည္ႏွင့္ ေခါင္းနပန္း ႀကီးသြားသည္။ ေစာေစာတုန္းက ေအးေအးလူလူ ျဖစ္ေနေသာ စိတ္ေတြ ႐ုတ္တရက္ ေပ်ာက္ဆံုးသြားသည္။ ဂ်ာနယ္တိုက္မွ လွမ္းဆက္လာျခင္း ျဖစ္သည္။ “ေအးအဲဒါဆိုလည္း မင္းတုိ႔သတိထားေပါ့ကြာ” ဟု ျပန္ေျဖရင္း ဖုန္းခ်လိုက္သည္။ စိတ္ထဲမွာေတာ့ အေတာ္ မသက္မသာျဖစ္သြားသည္။ တကယ္ေတာ့ ထိုအရက္ပုလင္းကိစၥမွာ သက္ဆုိင္ရာေၾကာ္ျငာကုမၸဏီ က အာမခံၿပီး လာထည့္သြားျခင္းျဖစ္သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ တစ္ပတ္ကပဲ “လာမယ့္အပတ္ထည့္မယ့္ ေၾကာ္ျငာဒီဇိုင္းလဲ ခ်င္တယ္။ အခုထည့္ထားတဲ့ ေၾကာ္ျငာဒီဇိုင္းေနာက္ခံ အရက္ပုလင္းေတြက ၀ါးေနတယ္။ ပုလင္းပံုပါတဲ့ ဒီဇိုင္း တျခားဂ်ာနယ္တစ္ခုမွာ ထည့္ထားၿပီးၿပီ။ အဲဒီ ဒီဇိုင္းလဲေပးပါ”ဟု ကုမၸဏီ မွတာ၀န္ရွိ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးက ဖုန္းဆက္လာသည္။ “တျခားဂ်ာနယ္မွာ ထည့္ထားၿပီးဆိုရင္လည္း လဲေပးပါ့မယ္”ဆိုၿပီး အာမခံခ်က္ေပးတာႏွင့္ ဒီတစ္ပတ္ ထည့္ေပးလုိက္သည္။ သည္လို ထည့္ေပးလုိက္ၿပီးမွ ျပႆနာေပၚလာျခင္း ျဖစ္သည္။ ျပႆနာက အႀကီးႀကီး မဟုတ္ေသာ္လည္း ‘ဂ်ာနယ္ကိုပါ အေရးယူမယ္’ ဆိုေသာ စကားက ကားေမာင္းေနရင္း ရင္ထဲ တႏံု႔ႏံု႔ခံစားေနမိသည္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ႏွင့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ယဥ္ပါးၿပီးျဖစ္ေသာ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာလည္း (Press council) ဆိုတာ ရွိသည္။ ထိုင္းႏုိင္ငံမွာ စာေပစိစစ္ေရးဆိုတာမရွိ။ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကတည္းက စာနယ္ဇင္းမ်ား လြတ္လပ္စြာစိတ္ႀကိဳက္ ထုတ္ေ၀ေရးသားခြင့္ရၾကသည္။ မည္သည့္ အတားအဆီး၊ အေႏွာင့္အယွက္မွ် မရွိ။ လြတ္လပ္စြာေရးသားခြင့္၊ ထုတ္ေ၀ခြင့္ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ ျပ႒ာန္းထားသည့္ ဥပေဒႏွင့္ၿငိစြန္းလွ်င္ေတာ့ ထိုဥပေဒအရ တရားစြဲဆိုႏိုင္သည္။ ထိုဥပေဒသည္ (Media Law) မဟုတ္။ သည္အျဖစ္မ်ဳိးက ယခုမွၾကံဳေတြ႕ရတာ မဟုတ္။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္အတြင္း စာေပလုပ္ငန္းႏွင့္ အသက္ေမြး၀မ္း ေက်ာင္းေနၾကသူမ်ား၊ ပံုႏွိပ္လုပ္ငန္းရွင္မ်ား ႀကိမ္ဖန္မ်ားစြာၾကံဳေတြ႕ရသည့္ စာေပစိစစ္ေရး ၏ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားစြာထဲက တစ္ခု ျဖစ္သည္။ သတင္းဂ်ာနယ္ထုတ္ေ၀လွ်င္ ျပႆနာမ်ဳိးစံု တစ္ႀကိမ္မဟုတ္ တစ္ႀကိမ္ၾကံဳ ေတြ႕ႏိုင္သလို ယခုလိုမ်ဳိး ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြႏွင့္ မၾကာခဏ ရင္ဆုိင္ရႏိုင္သည္မို႔ စိတ္ေအးခ်မ္းသာစြာ ေနလိုသည့္မိမိအဖို႔ျပႆနာကင္းသည့္ ဂ်ာနယ္အမ်ဳိးအစား တစ္ခုတည္းကိုပဲ ေအးေအးလူလူ ေရြးခ်ယ္ထုတ္ေ၀ေနခဲ့သည္။ ဒါေတာင္ သတိေပးခံရတာ ေတြ၊ ၿခိမ္းေျခာက္ခံရတာေတြ ရွိေနေသးသည္။ စာေပႏွင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျပဳၾကသူ၊ စာေရးဆရာ၊ ကဗ်ာဆရာ၊ အယ္ဒီတာအမ်ားစုမွာ အမႈအခင္း ျပႆနာမ်ားႏွင့္ မၾကံဳလိုၾကသူေတြ၊ ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ကိုယ့္စာကိုယ္ေရး ၿပီး ေနလိုသူေတြ၊ မဂၢဇင္း၊ ဂ်ာနယ္ ထုတ္ေ၀လိုၾကသူေတြျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ ၂၀ ကာလ အတြင္း ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ‘စာေပစိ စစ္ေရး’ဆိုေသာ ဌာန၏ ႀကိဳးနီစနစ္ ႏွင့္အမိန္႔၊ ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ားေအာက္တြင္ မလူးသာမလြန္႔သာ စာေပမ်ား ထုတ္ေ၀ ေရးသားခဲ့ၾကရသည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တည္းျဖတ္လိုက္သည့္ မဂၢဇင္းတစ္အုပ္၊ ဂ်ာနယ္တစ္ေစာင္ (သို႔) ေရးသားလိုက္သည့္ စာတစ္အုပ္သည္ အဆုိပါဌာနသို႔ ေရာက္သြားသည့္အခါ အလိုလိုေနရင္း ‘အမႈ တြဲ’ (ဃေ်န ္ငူန) ျဖစ္သြားသည္။ ဘယ္ လိုျပစ္မႈမ်ဳိး က်ဴးလြန္ထားသျဖင့္ ‘အမႈတြဲ’ဟု ေခၚတြင္သလဲ နားမလည္ႏိုင္။ အပတ္စဥ္ကြၽန္ေတာ္တို႔သည္ ‘စီရင္ခ်က္’မ်ားကို ေစာင့္ဆိုင္းၾကရသည္။ အခ်ိန္ႏွင့္ တစ္ေျပးညီ တက္သုတ္႐ိုက္ လုပ္ၾကရသလို ၿပိဳင္ဆိုင္မႈႀကီးမားသည့္ ဂ်ာနယ္တခ်ဳိ႕မွာ စီရင္ခ်က္ကို မေစာင့္ဆိုင္းႏုိင္ဘဲ ႀကိဳတင္႐ိုက္ႏွိပ္လိုက္ၾက သျဖင့္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြျဖစ္သြား ၾကၿပီးအေရးယူခံၾကရသည္။ သည္ဌာနႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ စာေပႏွင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ျပဳၾကသူအားလံုး၊ ပံုႏွိပ္လုပ္ငန္းႏွင့္ သက္ဆိုင္ေနသူ အားလံုး အနည္းဆံုး စိတ္မသက္မသာ ခံစားၾကရဖူးသူေတြပဲ ျဖစ္သည္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ ၀န္းက်င္က ‘စကားလံုး တစ္လံုး’၊ ‘စာတစ္ေၾကာင္း’၊ ‘စာပိုဒ္ တစ္ပိုဒ္’ အတြက္ေျမာက္ျမားလွစြာေသာ မဂၢဇင္းအုပ္ေရမ်ားကို စာအုပ္ ခ်ဳပ္ (Binding) တြင္ တစ္အုပ္ခ်င္း စာမ်က္ႏွာေတြလွန္၍ ေငြမင္သုတ္ ေပးခဲ့ရတာကိုအမွတ္ရမိသည္။ ဘယ္ ေလာက္လက္၀င္သလဲ။ဘယ္ေလာက္ အကုန္အက်မ်ားသလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ အခ်ိန္ကုန္သလဲ။ ထုတ္ေ၀သူ၊ အယ္ဒီ တာေတြပဲသိၾကသည္။ ဌာနကေတာ့ ‘ဒါျပင္၊ ဒါဖ်က္’ဆိုတာ အလြယ္တကူ စီရင္ခ်က္ျဖင့္ ဆံုးျဖတ္ေပးလိုက္တာ ျဖစ္သည္။ ထုတ္ေ၀သူ၊ အယ္ဒီတာေတြ အားလံုးသည္ ခံစားမႈမ်ဳိးခံစားဖူး ၾကမည္ထင္ပါသည္။ သို႔ေသာ္မိမိတို႔မွာ စာေပလုပ္ငန္းမွတစ္ပါး အျခား လုပ္ငန္းမ်ားကို မေပ်ာ္ေမြ႕ၾကသူမ်ား ပီပီသည္လို အတားအဆီးအခက္အခဲေတြ ၾကားကပဲ စာအုပ္ေတြထုတ္ၾက၊ မဂၢဇင္းေတြ၊ ဂ်ာနယ္ေတြ ထုတ္ၾကႏွင့္ ျဖတ္သန္းေနၾကသည္။ ( ၂ ) တစ္ႏွစ္သားေက်ာ္လြန္လာခဲ့ၿပီ ျဖစ္ေသာ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈတြင္ ယခုအခ်ိန္အထိ အဖုအထစ္တစ္ခု ျဖစ္ေနေသးသည္မွာ ‘စာေပစိစစ္ေရး’ျဖစ္သည္။ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ (Freedom of Press) ျဖစ္ေပၚေရးတြင္’စာေပစိစစ္ေရး’ သည္ အမည္းစက္တစ္ခု ျဖစ္ေနဆဲျဖစ္သည္။ ေခတ္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီေအာင္ ဖ်က္သိမ္းေတာ့မည္ဟု ၾကားေနရေသာ္လည္း တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာလာသည္ အထိ ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။ ထိုမွ်မက ဂ်ာနယ္အခ်ဳိ႕ အား ထုတ္ေ၀ခြင့္ရပ္ဆုိင္းသည္အထိ အေရးယူမႈမ်ဳိး ရွိလာေသာအခါ စာေပ လြတ္လပ္ခြင့္ (Freedom of Press) အသံက ပိုက်ယ္ေလာင္လာသည္။ ႏုိင္ငံေတာ္အစိုးရက သြားေနေသာ ‘စနစ္’ ႏွင့္ ‘လုပ္ေဆာင္ခ်က္’ မ်ားက ဟာမိုနီမျဖစ္ဘဲ ရွိလာသည္။ ယခုရက္ပိုင္းအတြင္းမွာေတာ့ ‘ျမန္မာႏိုင္ငံ စာနယ္ဇင္းအျမဳေတ ေကာင္ စီ’ ဖြဲ႕စည္းလိုက္ၿပီဆိုေသာ သတင္း ထြက္ေပၚလာသည္။ သည္ေကာင္စီ ေပၚထြက္လာၿပီျဖစ္၍ စာေပစိစစ္ေရး ကႀကိဳတင္စိစစ္ၿပီးမွ ထုတ္ေ၀ခြင့္ရေန ၾကေသာ သတင္းဂ်ာနယ္မ်ား ႀကိဳတင္ ျပသေနစရာမလိုေတာ့ဘဲ ထုတ္ေ၀ၿပီးမွ တင္ျပရေသာ အခြင့္အေရးရရွိ သြားၾကၿပီျဖစ္သည္။ ‘စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္’ ေပးလုိက္ၿပီဟုဆိုရမည္ လားမသိ။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ စာနယ္ ဇင္းသမား၊ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားအားလံုး ရင္ဆုိင္ေနရေသာ အခက္အခဲတစ္ခု ကေတာ့ ေျပလည္သြားၿပီဟုဆိုရမည္ ျဖစ္သည္။ သည္ေနရာတြင္ ေမးစရာရွိလာသည္မွာ  စာနယ္ဇင္းေကာင္စီ (Press Council) ကိစၥျဖစ္သည္။ စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ၏တာ၀န္က ဘာလဲ။ စာနယ္ ဇင္းေကာင္စီသည္ စာနယ္ဇင္း သမားအားလံုး၏ အခြင့္အေရးကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို႔လား၊ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔လား။ စာနယ္ဇင္းလြတ္ လပ္ခြင့္ေပးလိုက္ၿပီ၊ စာေပစိစစ္ေရး မရွိေတာ့ဟုဆိုၿပီး စာနယ္ဇင္းေကာင္စီက စာနယ္ဇင္းသမားတို႔၏ အခြင့္ အေရးကို ဥပေဒအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ ထပ္မံ ထိန္းခ်ဳပ္လာမွာလားဆိုတာ စိုးရိမ္စရာျဖစ္လာသည္။ ယခုဖြဲ႕စည္းလိုက္သည့္ စာနယ္ဇင္းအျမဳေတေကာင္စီ ကေရာ ဘယ္ေလာက္အထိ လြတ္လပ္ၿပီး ဘယ္ေလာက္အထိ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရရွိမလဲဆိုတာ ေမးျမန္းစရာ ရွိလာသည္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ႏွင့္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ယဥ္ပါးၿပီးျဖစ္ေသာ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာလည္း (Press council) ဆိုတာ ရွိသည္။ ထိုင္းႏုိင္ငံမွာ စာေပစိစစ္ေရးဆိုတာမရွိ။ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကတည္းက စာနယ္ဇင္းမ်ား လြတ္လပ္စြာစိတ္ႀကိဳက္ ထုတ္ေ၀ေရးသားခြင့္ရၾကသည္။ မည္သည့္ အတားအဆီး၊ အေႏွာင့္အယွက္မွ် မရွိ။ လြတ္လပ္စြာေရးသားခြင့္၊ ထုတ္ေ၀ခြင့္ရွိသည္။ သို႔ေသာ္ ျပ႒ာန္းထားသည့္ ဥပေဒႏွင့္ၿငိစြန္းလွ်င္ေတာ့ ထိုဥပေဒအရ တရားစြဲဆိုႏိုင္သည္။ ထိုဥပေဒသည္ (Media Law) မဟုတ္။ အမ်ားျပည္သူတို႔ လိုက္နာရန္ျပ႒ာန္းသည့္ ဥပေဒသာျဖစ္သည္။ စာနယ္ဇင္းမ်ားအတြက္ သီးျခားဥပေဒ ျပ႒ာန္းထားတာမရွိ။ ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံအမ်ားအျပားတြင္လည္း သည္အတိုင္းပဲ ျဖစ္ပါသည္။ Media Law ဟူ၍ သီးျခားျပ႒ာန္း ထားတာမ်ဳိးမရွိ။ လိုလည္းမလိုအပ္ ဟု ထင္သည္။ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္တြင္ ေပၚေပါက္လာသည့္ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုသည္ စနစ္ေဟာင္း၏ အေႏွာင္အဖြဲ႔မ်ားမွ ကင္းရွင္းရန္လို ထိုသို႔ စာနယ္ဇင္းမ်ားအတြက္ သီးျခားျပ႒ာန္းထားေသာ ဥပေဒမရွိသျဖင့္ စာနယ္ဇင္းမ်ားအခ်င္းခ်င္း က်င့္၀တ္ဆုိင္ရာ ထိန္းေက်ာင္းႏုိင္ေရး အလို႔ငွာ (press council) ကိုဖြဲ႕စည္း ခဲ့ၾကသည္။ ထုိင္းစာနယ္ဇင္းေကာင္ စီ (Thailand Press Council-PCT) ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့တာ သိပ္မၾကာလွေသးပါ။ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လထဲမွာျဖစ္သည္။ ထိုင္းစာနယ္ဇင္းေကာင္စီက လြတ္လပ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု ျဖစ္ၿပီး အစိုးရထိန္းခ်ဳပ္မႈ လံုး၀မပါ။ လြတ္လပ္ေသာ ကိုယ္ပိုင္မူ၀ါဒကြပ္ကဲေရး အဖြဲ႕အစည္း (Independent self-regulating Body) ျဖစ္သည္။ ထိုင္းစာနယ္ဇင္းေကာင္စီတြင္ ေကာ္ မတီတစ္ရပ္ရွိၿပီး အဖြဲ႕၀င္ ၂၁ ဦးပါ ရွိသည္။ ၎တို႔အနက္ ၁၄ ဦးမွာ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ခုနစ္ဦးမွာ နယ္ပယ္အသီးသီးမွ အရည္အခ်င္း ျပည့္၀ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖစ္သည္။  ထိုသူတို႔မွာ အစိုးရလစာခံစားေနရေသာ အစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ား မျဖစ္ေစရ။ ႏိုင္ငံေရးတာ၀န္ရွိသူမ်ား၊ ေဒသဆိုင္ ရာအာဏာပိုင္မ်ား၊ အမႈထမ္း၊ အရာ ထမ္းမ်ားမျဖစ္ေစရဘဲ အၿငိမ္းစားအ ရာရွိမ်ားသာျဖစ္ရမည္ဟု သတ္မွတ္ ထားသည္။ ေကာ္မတီ၀င္အျဖစ္ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ေအာက္ပါသတ္မွတ္ခ်က္အတိုင္း ေရြးခ်ယ္ရ မည္ဟု ဆိုသည္။ ၁။       မီဒီယာပိုင္ရွင္မ်ား၊ အမႈေဆာင္ အရာရွိမ်ား၊ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားထဲမွ ၎တို႔ကိုယ္တိုင္ေရြးခ်ယ္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္ငါးဦး။ ၂။       အယ္ဒီတာမ်ားႏွင့္ အယ္ဒီတာ အဖြဲ႕၀င္မ်ားက ၎တို႔ကိုယ္တုိင္ ေရြးခ်ယ္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္ ငါးဦး။ ၃။       ထိုင္းစာနယ္ဇင္းအဖြဲ႕ (Federation of Thai Journalists) က ေရြးခ်ယ္သည့္ ဂ်ာနယ္လစ္ေလး ဦး။ ၄။       အထက္ပါ ေကာ္မတီအဖြဲ႕၀င္ အားလံုးသည္ သတင္းစာတိုက္မ်ားက ေရြးခ်ယ္သည့္အဖြဲ႕၀င္ မ်ားျဖစ္ၿပီး သတင္းစာတိုက္တစ္တိုက္မွ တစ္ဦးသာ ကိုယ္စားျပဳ ခြင့္ရွိသည္။ ၅။       အထက္ပါ ၁၊ ၂၊ ၃ အရ ေရြး ခ်ယ္ထားသည့္အဖြဲ႕၀င္မ်ားက နယ္ပယ္အသီးသီးမွ ကြၽမ္းက်င္ ပညာရွင္ခုနစ္ဦးကို ထပ္မံေရြးခ်ယ္ ရမည္ျဖစ္သည္။ ဤခုနစ္ဦးအနက္ႏွစ္ဦးမွာ သတင္းစာလုပ္ငန္း (Journalism) ၌ အေတြ႕အၾကံဳရွိေသာ ထိပ္တန္းပညာရွင္ (Senior expert) ျဖစ္ရမည္ဟု သတ္မွတ္ ထားသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုပုဂၢိဳလ္ႏွစ္ဦးသည္ လက္ရွိအခ်ိန္တြင္ မည္သည့္ သတင္းစာႏွင့္မွ် မပတ္သက္ေတာ့ေသာသူ ျဖစ္ရမည္ဟု ဆိုသည္။ အဆိုပါေကာ္မတီ၀င္မ်ားက ဥကၠ႒တစ္ဦး၊ ဒု-ဥကၠ႒ႏွစ္ဦးႏွင့္ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး တစ္ဦးတို႔ကို ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ရမည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ထိုင္းစာနယ္ဇင္းေကာင္စီ၏ အဓိက လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို ၾကည့္လွ်င္ ၁။       စာနယ္ဇင္းသမားမ်ား (Senior expert) အေနျဖင့္ မိမိတို႔၏တာ၀န္မ်ားကို ထမ္းေဆာင္ၾကရာ တြင္ ပညာရပ္ဆုိင္ရာက်င့္၀တ္ မ်ားကို လိုက္နာရန္ႏွင့္ တာ၀န္ယူမႈရွိေစရန္ တုိက္တြန္းျခင္း။ ၂။       စည္းမ်ဥ္းခံဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံတြင္ ျပ႒ာန္းထားသည္ႏွင့္အညီ လြတ္လပ္မႈကုိ အားေပးရန္ႏွင့္ ျပည္သူလူထု၏ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုခြင့္ႏွင့္ သတင္းလက္ခံ ရယူခြင့္ကို ေထာက္ခံအားေပး ရန္ေဆာင္ရြက္ျခင္း။ ၃။       သတင္းစာပညာ (Journalism) ႏွင့္ သတင္းစာလုပ္ငန္း (newspaper operations) တိုးတက္မႈ  ရွိေအာင္ ျမႇင့္တင္ေပးျခင္း။ စသည့္အခ်က္သံုးခ်က္သာ ပါ၀င္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ အလားတူ တာ၀န္ႏွင့္လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ား သတ္မွတ္ ရာတြင္လည္း ၁။       အဖြဲ႕၀င္မ်ားႏွင့္ အဖြဲ႕၀င္မ်ားအတြက္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနၾကသည့္ ဂ်ာနယ္လစ္မ်ား၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားသည္ PCT က ျပ ႒ာန္းထားသည့္ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ က်င့္၀တ္ႏွင့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္း ကိုေလးစားလိုက္နာမႈရွိ၊ မရွိ စံု စမ္းေလ့လာရန္။ ၂။       ဂ်ာနယ္လစ္မ်ားအတြက္ ပညာေရးႏွင့္ ပညာရပ္ဆိုင္ရာသင္တန္းမ်ား ပို႔ခ်ေပးရန္။ ၃။       (PCT) ထုိင္းစာနယ္ဇင္းေကာင္စီက ျပဳလုပ္ေသာ အစည္းအေ၀း မွတ္တမ္းမ်ား ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္မ်ား စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းမ်ား ညႊန္ၾကားခ်က္မ်ားကို ပံုမွန္ထုတ္ ျပန္ေပးရန္။ စသည့္အခ်က္မ်ားကိုသာ ပါ၀င္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ထိုင္းစာနယ္ဇင္းေကာင္စီ၏ ဖြဲ႕စည္းပံုႏွင့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းအရ ထိုင္းစာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ ေကာ္မတီသည္ ထုိင္းစာနယ္ဇင္းမ်ား၏ က်င့္၀တ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ေလးစားလုိက္နာမႈရွိေရး၊ ျပည္သူလူထုႏွင့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ ကန္႔ကြက္မႈမ်ားရွိလာပါက စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈျပဳလုပ္ၿပီး သက္ဆုိင္ရာသတင္းစာ၊ မီဒီ ယာမ်ားအားစာျဖင့္အသိေပး၍မွား လ်င္ေတာင္းပန္ေစျခင္းသာ ျပဳလုပ္ေစသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ အခ်ဳပ္ဆိုရင္ ထုိင္းစာနယ္ဇင္း ေကာင္စီ (PCT) သည္ ထိုင္းစာနယ္ဇင္းမ်ား အခ်င္းခ်င္း မူ၀ါဒကြပ္ကဲ ထိန္းသိမ္းရန္ (Self-regulating) ဖြဲ႕ စည္းထားေသာ အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္ၿပီး အစိုးရ၏မည္သည့္ စြက္ဖက္မႈမွ် မပါေသာ လြတ္လပ္သည့္ အဖြဲ႕အစည္း တစ္ခုျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းမႈျဖစ္စဥ္တြင္ ေပၚေပါက္လာသည့္ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုသည္ စနစ္ေဟာင္း၏ အေႏွာင္အဖြဲ႕မ်ားမွ ကင္းရွင္းရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း တင္ျပလိုက္ရပါသည္။

Comments