ေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၂ ဒီမုိကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရး 

ကခ်င္စစ္ ရပ္ေရး ဆႏၵျပပြဲ (ဇန္နဝါရီ ၁ရက္၊ ၂၀၁၃။)

ဦးေက်ာ္ဇံသာ

02.01.2013

ဒီတပတ္ ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္ေရးရာ အစီအစဥ္မွာ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရးဟာ ေမွ်ာ္လင့္တာထက္ပိုျပီးေတာ့ ေပါက္ေျမာက္ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္လို႔ ျမန္မာ့အေရး ကၽြမ္းက်င္သူ ပါေမာကၡ David Steinberg က သံုးသပ္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ တိုက္ပြဲေတြ ဆက္ျဖစ္ေနေသးတဲ့ ကခ်င္ျပႆနာ၊ စစ္တပ္ရဲ႕ ၾသဇာႀကီးစိုးမႈ ဆက္ရွိေနေသးတဲ့ ကိစၥေတြကိုေကာ သူက ဘယ္လိုမ်ား သံုးသပ္ပါသလဲ။ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြကို ပါေမာကၡ Steinberg ႏွင့္ ဦးေက်ာ္ဇံသာ ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ တင္ျပထားပါတယ္။

ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ Prof.Steinberg ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္းမွာ သူရဲ႕ဒီမိုကေရစီခရီးစဥ္ ဘယ္ေလာက္ထိ အေရွ့ကို တိုးခဲ့တယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုႀကည္ကလည္းပဲ လူေတြေမွ်ာ္လင့္ထားၾကသလို လႊတ္ေတာ္မွာ အမတ္တစ္ေယာက္ ျဖစ္လာခဲ့ပါျပီ။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမုိကေရစီခရီး  ဘယ္ေလာက္ေပါက္ခဲ့တယ္ ထင္ပါသလဲ။ ျပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က။
Prof. Steinberg ။ ။ လူေတြ ေမွ်ာ္လင့္မထားမိေလာက္တဲ့အထိ မွတ္ေလာက္သားေလာက္ ခရီးေပါက္ခဲ့တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ လူေတြ စဥ္စားမိတာထက္ကို ခရီးေပါက္ခဲ့တာပါ။ ဘယ္လုိ အကန္႔အသတ္ေတြ ရွိေနေသးတဲ့ ဒီမိုကေရစီျဖစ္တယ္ဆိုတာမ်ိဳးကေန လြတ္္ေျမာက္ဖို႔အထိကေတာ့ အေတာ္ေဝးေဝး ခရီးဆက္ရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အင္မတန္ႀကီးမားတဲ့ တိုးတက္မႈေတြရွိခဲ့တာပါ။ ေရွ့ဆက္တိုးတက္လာမယ္လို႔လဲ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ အဲဒီလို တိုးတက္မႈေတြအျဖစ္ ဘယ္လိုအခ်က္ေတြကို ေထာက္ျပလုိပါသလဲ။
Prof. Steinberg ။ ။ အတိုက္အခံ ရွိလာပါတယ္။NLD ဟာလႊတ္ေတာ္ကို ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ ဒါေတြဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ တိုးတက္မႈေတြပါ။ ဆင္ဆာျဖတ္ေတာက္မႈကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့ပါတယ္။ ႏိုင္ငံႏွင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းျဖစ္တဲ့ သမၼတဦးစီးတဲ့ အစိုးရႏွင့္ ဥပေဒျပဳေရးပိုင္းျဖစ္တဲ့ လႊတ္ေတာ္တို႔အၾကား ကြဲလြဲမႈေႀကာင့္ ျပႆနာတက္ခဲ့ရတာေတြေတာင္ ရွိလာခဲ့ပါတယ္။ ဒါဟာ မတူကြဲျပားမႈေတြ ရွိပိုင္ခြင့္ ဗဟုဝါဒ Pluralism ရဲ႕ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုပါ။ ဒီမိုကေရစီမွာ ဒါမ်ိဳးရွိဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဟာ ဗဟုဝါဒရဲ႕ အရိပ္လကၡဏာေတြကို ျမင္ေတြ႔လာရပါျပီ။ ဒါဟာ တကယ့္ကိုေကာင္းတဲ့ အခ်က္ပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဒါေပမယ့္ အတိုက္အခံ ရွိလာျပီလို႔ဆိုေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕အတိုက္အခံဟာ ပီပီျပင္ျပင္ မဟုတ္ေသးပါဘူး။ အတုိက္အခံဆိုတာ တကယ္ေတာ့ အစိုးရရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို အစိုးရရဲ႕ မူဝါဒေတြကို ေဝဖန္ျပီးေတာ့ ကြဲလြဲတဲ့မူဝါဒကို ေထာက္ျပရမယ္။ ငါတို႔သာ အစိုးရျဖစ္ခဲ့ရင္ ျပႆနာကို ဒီလို ရွင္းမယ္။ စသျဖင့္ေပါ့။ ဥပမာ ကခ်င္ျပည္နယ္ကိစၥ ၾကည့္ပါဦး။ ဆိုေတာ့ ျမန္မာအစိုးရ လုပ္ေနတာကို လူတိုင္းက လက္မခံ ကန္႔ကြက္ေနႀကေပမယ့္ အတိုက္အခံဟာ အဲဒါကို ကန္႔ကြက္တယ္။ ငါတို႔က ဘယ္လိုမူဝါဒမ်ိဳးႏွင့္ လုပ္ခ်င္တယ္ဆိုတာမ်ိဳး ပီပီျပင္ျပင္ ခ်ျပႏိုင္ျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ ဒါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီ စနစ္အရ လုိအပ္တဲ့ အတိုက္အခံ တစ္ရပ္ ေပၚထြန္းလာျပီလို႔ ေျပာႏိုင္ပါရဲ႕လား။<
Prof. Steinberg ။ ။ ဒီေနရာမွာ ခင္ဗ်ာ သိထားရမွာကေတာ့ ဒါဟာ ျဖစ္စဥ္တစ္ရပ္ဆိုတာပါဘဲ။ ျပႆနာကို ေျဖရွင္းလိုက္လို႔ ေျပလည္ျပီး ေပၚထြက္လာတဲ့ ေနာက္ဆံုးရလဒ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါဟာ ေျပာင္းလဲမႈ ျဖစ္စဥ္ပါ။ ဟုတ္ပါတယ္။ အတိုက္အခံ အစီအစဥ္တစ္ရပ္ႏွင့္ ေပၚထြက္လာရမယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ကိစၥရပ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအတြက္ အစီအစဥ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ပညာေရး ညံ့ဖ်င္းေနတယ္။ ျပဳျပင္ရမယ္ဆိုတာမ်ိဳး။ က်န္းမာေရး အေျခအေန ဆိုးဝါးတဲ့ လူနည္းစုေတြႏွင့္ ဆက္ဆံေရး ပိုေကာင္းရမယ္ဆိုတာမ်ိဳးေလာက္ႏွင့္ မရပါဘူး။ ျပႆနာ တစ္ခုခ်င္းစီအတြက္ အတိအက် အစီအစဥ္မ်ိဳး ျဖစ္ရပါလိမ့္မယ္။ ဒီလုိ အစီအစဥ္မ်ိဳးကို အေျခတင္ ေဆြးေႏြးၾကရမွာပါ။ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု ျပႆနာဟာ လြတ္လပ္ေရးရျပီးကတည္းက အစိုးရအေနႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတဲ့ အဓိက ျပႆနာတစ္ရပ္ပါ။ ဦးႏုရဲ ႔ အရပ္သားအစိုးရက ဒီျပႆနာကို မေျဖရွင္းႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေနဝင္း ႏွင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္သန္းေရႊတို႔ရဲ႕ စစ္အစိုးရေတြက ဒီျပႆနာကို ပိုျပီးဆိုးရြားေစခဲ့ပါတယ္။ အခုအခါမွာ က်ေနာ္တို႔ဟာ အေပါင္းလကၡဏာရဲ႕ အစပ်ိဳးမႈကို ေတြ႔ျမင္ေနရပါျပီ။ ေျပာင္းလဲမယ့္ အလားအလာလည္း ရွိေနပါျပီ။ဒါေပမယ့္ ရိုဟင္ဂ်ာျပႆနာကေတာ့ ေျဖရွင္းရ အခက္ဆံုး ျပႆနာအျဖစ္ႏွင့္ ရွိေနပါလိမ့္ဦးမယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တစ္ခုက ပါေမာကၡ ဒီ စစ္တပ္ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ ဆက္လက္ရွိေနတယ္ဆိုတာကို လံုးဝမေထာက္ျပခဲ့ပါဘူး။ တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္တပ္ၾသဇာလႊမ္းမိုးေနတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ဟာ သိပ္ကိုေပၚလြင္ေနပါတယ္။အဓိကအားျဖင့္ ၾကည့္မယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ သမၼတကိုယ္တိုင္ကလည္း ဒီကိစၥကို ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဘယ္လိုေျဖရွင္းမယ္ဆိုတာ သူ႔အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္ေတြကတဆင့္ေကာ သူကိုယ္တိုင္ေကာ ေျပာေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါကို မေျဖရွင္းႏိုင္တာဟာ စစ္တပ္က ၾသဇာလႊမ္းမိုးေနလို႔တာ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို လူတိုင္းက ေျပာဆိုေထာက္ျပေနၾကတာပါ။
Prof. Steinberg ။ ။ စစ္တပ္လႊမ္းမိုးမႈ ဆက္ရွိေနဦးမွာေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာလို အရပ္သားေတြရဲ႕ လက္ေအာက္္မွာရွိတဲ့ အရပ္သားအမိန္႔အာဏာကို နာခံတဲ့ စစ္တပ္ဆိုတာ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရတဲ့ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ကတည္းက မရွိခဲ့ပါဘူး။ အခုလည္း ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒအသစ္မွာ စစ္တပ္ရဲ႕ အခန္းက႑ကို သူတို႔ဟာသူတို႔ပဲ ဖြဲ႔ဆိုေရးသားထားတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီအခ်က္ဟာလည္းဘဲ အခ်ိန္ရလာတာႏွင့္အမွ် ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားရမွာပါ။ အခုအခါမွာေတာ့ လူေတြက စစ္တပ္လႊမ္းမိုးမႈ၊ ႀကီးစိုးမႈ ဆိုတာ ေရရွည္တည္တံ့ဦးမယ့္ ျပႆနာတစ္ရပ္လို႔ မျမင္ၾကေတာ့ပါဘူး။ စစ္တပ္ကို ဝင္တယ္ဆိုတာ ဘဝတက္လမ္းအတြက္ အေကာင္းဆံုးလမ္းေၾကာင္းဘဲဆိုတဲ့ အျမင္ရွိေနခဲ့ေပမယ့္ ဒီအျမင္ေတြ ေလ်ာ့ပါးလာမႈႏွင့္ စစ္တပ္အခန္းက႑က်ဆင္းမႈဟာ အတူေမွးမိန္ သြားရမွာပါ။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ဘဝတက္လမ္းအတြက္ တျခားလမ္းေၾကာင္းေတြ၊ အလားအလာေတြ ပြင့္လင္းလာတာႏွင့္အမွ် စစ္တပ္ရဲ႕ အေရးပါမႈလည္း နည္းပါးသြားႏိုင္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္ အခု ေထာက္ျပလုိတာကေတာ့ ေလာေလာဆယ္ျဖစ္ေနတဲ့ ကခ်င္ျပႆနာကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ စစ္တပ္လႊမ္းမိုးမႈက သိပ္ကိုသိသာထင္ရွားေနတယ္လို႔ မထင္ဘူးလား ခင္ဗ်ာ။
Prof. Steinberg ။ ။ ခင္ဗ်ာ ေျပာတဲ့ ကိစၥဟာ နည္းနည္းပိုျပီး ေလးေလးနက္နက္ ေျပာရမယ့္ ကိစၥပါ။ သမၼတရဲ႕ အယူအဆႏွင့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ အစြန္းအဖ်ားေတြအထိ ပ်ံ႕ႏွံ႔သက္ေရာက္မႈရွိရဲ႕လား။ေနာက္တစ္နည္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ သမၼတဟာ စစ္တပ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သလား။ သမၼတဟာ ေအာက္ေျခ ဒီမုိကေရစီ အုပ္ခ်ဳပ္မႈယႏၱရားကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သလား။ နယ္စြန္းနယ္ဖ်ား တိုင္းရင္းသား နယ္စပ္ေဒသေတြအထိ သမၼတရဲ႕ အယူအဆေတြ၊ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မႈေတြ တက္ေရာက္မႈ ရွိရဲ႕လား။ ဒါေတြဟာ တကယ့္ကို ေမးစရာေတြပါ။ အခုအခ်ိန္ထိ ေသခ်ာတာ တစ္ခုကေတာ့ စစ္တပ္ဟာ သမၼတရဲ႕  အမိန္႔အာဏာစက္ေအာက္ကို ျပတ္ျပတ္သားသား ေရာက္ရွိတာ မေတြ႔ရေသးဘူး ဆုိတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သမၼေတြႏွင့္ ျပည္သူေတြဘဝ၊ ကခ်င္ျပည္သူေတြရဲ႕ ဘဝႏွင့္အတူ စစ္တပ္ရဲ႕အကိ်ဳးစီးပြားတခ်ိဳ႕ကိုလည္း ကာကြယ္ေပးေနရဦးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ေနာက္တစ္ခုက လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီစီမံကိန္းကို ႏွိမ္နင္းတဲ့ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာလည္းဘဲ တခ်ိဳ႕သံုးသပ္ၾကတာက အခုအရပ္သားအစိုးရ ဘာလို႔ေျပာေနလဲ သမၼတဦးသိန္းစိန္ ဆိုတဲ့ လုပ္ရပ္ဟာ ဟုိစစ္အစိုးရေခတ္ကို ျပန္ေရာက္သြားသလိုဘဲ ေနာက္ကို ျပန္ဆုတ္သြားသလိုဘဲ ျဖစ္တယ္လို႔သံုးသပ္ေနႀကပါတယ္။ ဘာေျပာလိုပါသလဲ။
Prof. Steinberg ။ ။ ေၾကးနီသတၱဳတူးေဖာ္ေရးကိစၥဟာ အလုပ္သမားေတြႏွင့္ စီမံခန္႔ခြဲေရးအပိုင္း ျပႆနာဟာ သိပ္အေရးႀကီးတယ္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အေနႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈကို လံုးဝမေတြ႔လို မျမင္လိုၾကပါဘူး။ ဒီေနရာ က်ေနာ္က သိပ္အေသးစိတ္ေတာ့ မေျပာလုိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရ အဆက္ဆက္တို႔က သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိခိုက္မဲ့အေရးကို အေလးနက္မထားခဲ့ၾကပါဘူး။ အလုပ္သမားအေရးကို လံုလံုေလာက္ေလာက္ မထားခဲ့ၾကပါဘူး။ အလုပ္သမားေတြ အခြင့္အေရးဟာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္က စတင္ခဲ့တဲ့ ကာလတေလွ်ာက္မွာ အခုအခါ ပိုမို ရရွိလာေနပါျပီ။ အျပည့္အဝ အလုံအေလာက္ေတာ့ မဟုတ္ေသးပါဘူး။တျဖည္းျဖည္းေတာ့ တိုးလာေနပါျပီ။ အခု ေၾကးနီသတၱဳတြင္း ျပႆနာကို သတိႏွင့္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္တာလည္း က်ေနာ္တို႔ လိုခ်င္ပါတယ္။ ဒီကိစၥမွာေတာ့ တရုတ္ႏွင့္ဆက္ဆံေရး ျပႆနာလည္း ပါဝင္ေနတာပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ကဲ့ က်ေနာ္ အဓိက ဒီမွာ ေမးလိုတဲ့ကိစၥကေတာ့ လက္ပံေတာင္းေတာင္ကိစၥ ဆႏၵျပတဲ့ လူေတြအေပၚမွာ အာဏာပိုင္ေတြက ႏိွမ္နင္းတဲ့အခါ အင္အားကို လိုအပ္တာထက္ အလြန္အကၽြံ ပိုသံုးခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ေျပာတာပါ။
Prof. Steinberg ။ ။ လုိအပ္တာထက္ အင္အားသံုးႏွိမ္နင္းတယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔က လုံးဝမလုိလားပါဘူး။ ဒီကိစၥမွာလည္း အစိုးရအသစ္က ဘာေတြလုပ္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနတယ္ဆိုတာကို ေအာက္ေျခေဒသက အရာရွိေတြ နားမလည္ႏိုင္ၾကေသးဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ သူတို႔က လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို က်ဴးလြန္ႏိုင္ပါတယ္။ မမွန္မကန္လုပ္ရပ္ေတြကို လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေတြကို ျပဳျပင္ဖို႔ လုိတယ္ဆိုတာကေတာ့ အမွန္အကန္ပါဘဲ။ ဘာမွ ေစာဒက တက္စရာ မရွိပါဘူး။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ လာမယ့္ႏွစ္အတြင္း။ ဒါမဟုတ္ လာမယ့္ႏွစ္ေတြအတြင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ဒီမိုကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေရးမွာ အေရးႀကီးဆံုး အဟန္႔အတားေတြ ဘာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္လုိ႔ ထင္ပါသလဲ ခင္ဗ်ာ။
Prof. Steinberg ။ ။ ဒီမိုကေရစီ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ အေလ်ာ့အတင္း အေပးအယူ လုပ္ျခင္းဆိုတာ ပါပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အေမရီကန္ ျပည္ေထာင္စုမွာလည္း ဒီျပႆနာရွိေနတယ္ဆိုတာ ခင္ဗ်ာ သိတဲ့အတိုင္းပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ဒီလို ျပႆနာ ေပၚလာမွာပါ။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အာဏာပါဝါဆိုတာဟာ ပုဂၢိဳလ္ေရး သိပ္ဆန္ပါတယ္။ အဖြဲ႔အစည္းလိုက္ တည္ရွိတဲ့သေဘာ မေတြ႔ရပါဘူး။ ဒီလို လူပုဂၢိဳလ္ေရးအရ အာဏာရွိေနတဲ့အခါၾကေတာ့ လူပုဂၢိဳလ္ေတြအေနႏွင့္ အေလ်ာ့အတင္း အေပးအယူ လုပ္ဖို႔သိပ္ျပီး တြန္႔ဆုတ္တက္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အေလ်ာ့အတင္းလုပ္ျခင္းဟာ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အေျခခံပါ။ အေပးအယူ လုပ္တဲ့အခါမွာ လူေတြဟာ ကိုယ္လုိခ်င္တာကို အျပည့္အဝ မရႏိုင္တာဟာ ခံရခက္တဲ့ ကိစၥပါ။ လူတိုင္းမွာ အနည္းအမ်ား အေလ်ာ့ေပးရတယ္။ ဆံုးရွံဳးရတယ္။ အနည္းအက်ဥ္း ေျပာင္းလဲေပးရပါတယ္။ ဒီလုိ အေပးယူလုပ္တဲ့ ျဖစ္ရပ္မ်ိဳး ကိစၥမ်ိဳးဟာ ျမန္မာ့သမိုင္းမွာ မရွိခဲ့ဖူးတာ သိပ္ကို ကာလၾကာျမင့္ခဲ့ပါျပီ။ ဆိုေတာ့ ဒါမ်ိဳး ဖြံ႔ျဖိဳးျဖစ္ထြန္းလာဖို႔ အခ်ိန္ယူရပါလိမ့္မယ္။ ဒါကို က်ေနာ္တို႔က ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ ေပးရပါလိမ့္မယ္။ အေျပာင္းအလဲေတြကို အားေပးေထာက္ခံရမယ္။ ေရရွည္စြဲျမဲတဲ့ အေလ့အက်င့္ ျဖစ္သြားေအာင္ အားထုတ္ႀကရပါလိမ့္မယ္။ ဒီမိုကေရစီဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္လာတဲ့ သမိုင္းေၾကာင္းကို ျပန္ၾကည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ လူထုတစ္ရပ္လံုးရဲ႕ သေဘာထားေတြ ေျပာင္းလဲတိုးတက္လာမႈႏွင့္အညီ ထြန္းကားလာခဲ့တာကိုလည္း ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ အဲဒီ လူထုတစ္ရပ္လံုးရဲ႕သေဘာထား ေျပာင္းလဲလာဖို႔ဆိုတာ လြယ္လြယ္ႏွင့္ ျဖစ္ပါ့မလား။ သေဘာထားေျပာင္းလဲေအာင္ ဘာေတြလုပ္ေပးသင့္ပါသလဲ။ သီးသန္႔ပညာေရး စနစ္ဆိုတာမ်ား လုိအပ္ပါသလား။
Prof. Steinberg ။ ။ လုပ္စရာ ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ ပထမတစ္ခ်က္ကေတာ့ ထိပ္ဆံုးကလူေတြအေနႏွင့္ ဒီလုိအေလ်ာ့ေပး ညိွႏႈိင္းတာမ်ိဳးကို နမႈနာ လုပ္ျပရမယ္။ ဒုတိယတစ္ခ်က္က ဒါေတြကို ျဖစ္ထြန္းေစမယ့္ ပညာေရးစနစ္တစ္ရပ္ လုိပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြအေနႏွင့္ သူတို႔ရဲ႕ ပါေမာကၡေတြ၊ ဆရာေတြႏွင့္ ကြဲလြဲတဲ့ အယူအဆေတြကို တင္ျပႏိုင္မယ့္ ပညာေရးစနစ္တစ္ရပ္ လုိအပ္ပါတယ္။ ဒီလို ေက်ာင္းသူ၊ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ မတူကြဲျပားတဲ့ အယူအဆေတြကို လက္ခံၾကဖို႔လည္းလိုအပ္ပါတယ္။ ဆရာက တုတ္ကိုင္ျပီး သင္ၾကားေပးတဲ့ ပညာေရးစနစ္မ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးေမးျမန္းတဲ့ သင္ၾကားနည္း ျဖစ္ဖို႔လည္း လုိပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးဟာ ေရရွည္လုပ္ရမယ့္ ကိစၥေတြပါ။ ကမၻာေပၚမွာလည္း ဒီလိုျဖစ္လာေအာင္ မ်ိဳးဆက္အလိုက္ ေျပာင္းလဲျပဳျပင္ခဲ့ၾကရတာပါ။ ခင္ဗ်ာတို႔ တိုင္းျပည္မွာလည္း ဒီလိုအေျခအေန လုပ္သြားၾကရမွာပါ။
ဦးေက်ာ္ဇံသာ ။ ။ ဟုတ္ကဲ့။ က်ေနာ္ ေနာက္ဆံုး တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ျပီးေတာ့ ေမးခြန္းတစ္ခု ျပန္ေမးခ်င္ပါတယ္။ အခု ကခ်င္မွာ ျဖစ္တဲ့ကိစၥ ေတာ္ေတာ္ေလး ဆိုးေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တျခားတိုင္းရင္းသားေတြႏွင့္ ဆက္ဆံတဲ့ ေနရာမွာလည္း အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးဆိုတာကိုေတာ့ ေလာေလာဆယ္ လုပ္ထားႏိုင္တာေတြ႔ရပါတယ္။ အဲ့ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲျပီးေတာ့ နယ္စပ္ေဒသ သူတို႔ တိုင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ စီးပြားေရး ဖြံ႔ျဖိဳးေအာင္ လုပ္၊ ဒီလိုလုပ္ရင္ ျပႆနာ ေျပလည္သြားလိမ့္မယ္ဆိုတာကို ဦးစားေပးေျပာေနႀကပါတယ္။ႏိုင္ငံတကာ အသို္င္းအဝိုင္းကလည္း ဒါကိုပဲ လုိက္ျပီးေျပာေနၾကတယ္။ တခ်ိဳ႕ ျမန္မာအေရးသံုးသပ္သူေတြက ဒီဟာက အေျဖအစစ္အမွန္ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာေနၾကပါတယ္။ ဆရာႀကီးအေနႏွင့္ ဘယ္လိုေျပာလိုပါသလဲ။ ဒီကိစၥကို။
Prof. Steinberg ။ ။ ဒါက လြယ္တဲ့သူကို ခ်ဥ္းကပ္ထားတဲ့ အေျဖသာ ျဖစ္ပါတယ္။ လက္ေတြ႔မွာ က ဒီျပႆနာဟာ ဒီထက္ပိုရႈပ္ေထြးပါတယ္။ ဒီအေရးမွာ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက ဘာမွ မလုပ္ႏိုင္ပါဘူး။ အေပးအယူလုပ္ ညိွႏိႈင္းႀကဖို႔ အားေပးတိုက္တြန္းရံုေလာက္ဘဲ လုပ္ႏိုင္မွာပါ။ တကယ့္ ျပႆနာက ဗမာလူအမ်ားစုဟာ သူတို႔ တိုင္းျပည္အတြက္ အႏၱရာယ္မရွိေတာ့ဘူးဆိုတာ ျဖစ္ေစခ်င္ၾကပါတယ္။ တုိင္းရင္းသားတခ်ိဳ႕က တစ္ခ်ိန္တုန္းက သီးျခားခြဲထြက္ေရး လြတ္လပ္ေရးကို ေတာင္းဆိုေနခဲ့ၾကတာပါ။ အခုေတာ့ Federal စနစ္ျပည္ေထာင္စုကို ေျပာင္းလဲ ေတာင္းဆိုလာၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရဟာ Federal စနစ္ကို ေၾကာက္ေနပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အာဏာခြဲေဝေရးကို ပံုစံတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ လုပ္ဖို႔ လုိအပ္ေနပါတယ္။ ဒီလို အာဏာခြဲေဝေရး ကိစၥဟာလည္း သိပ္ေတာ့ မလြယ္ကူေလာက္ပါဘူး။ ရာစုဝက္ေက်ာ္ေက်ာ္ ပ်က္ျပားေနခဲ့တဲ့ ယံုၾကည္မႈကို တျဖည္းျဖည္းဘဲ ျပန္လည္တည္ေဆာက္ၾကရမွာပါ။ ဒီျပႆနာ၊ ဒီတိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု ျပႆနာဟာ က်ေနာ္ ခင္ဗ်ာတို႔ တိုင္းျပည္ကို စတင္ စိတ္ဝင္စားလာခဲ့စဥ္တုန္းကတည္းက ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိကျပႆနာ၊ မေျဖရွင္းမျဖစ္ ျပႆနာဆိုတာ သေဘာေပါက္ နားလည္ခဲ့ရပါတယ္။ အခုထိအေျဖရွာလို႔လည္း မေတြ႔ႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဆက္လက္ျပီး ႀကိဳးစားသြားႀကရဦးမွာပါ။ ႏိုင္ငံေရး ေျပလည္မႈ မရႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အစိုးရရယ္ အတိုက္အခံရယ္ တိုင္းရင္းသားေတြရယ္ စုေပါင္းျပီး အေျဖရွာႏိုင္ၾကပါေစလို႔ဘဲ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။